ಕೊಯರಾಚಿ ಚರಿತ್ರಾ

61

ದೆವಾಳಾಂ ತಿಂ ಖಂಚೀಂಯ್ ಜಾಂವ್, ದೆವಾಳಾನಿ ಸಂಗೀತ್ ಆನಿ ಗಾಯನಾಂ ಆಸಾತ್‌ಚ್ಚ್. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಗಾಯನಾಂಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕಶಿ ಜಾಲಿ?

ಗಾಯನಾಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಖಂಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸವಲಾಕ್, ಜಾಪ್ ಸೊಧುನ್ ಚಡ್ ಪಯ್ಸ್ ವೆಚಿ ಗರ್ಜ್ ದಿಸಾನಾ. ಭುರ್ಗೆಂ ನಿದಾನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್, ಕಸಲೊ ಪುಣಿ ರಂಗೀತ್ ನಾದ್ ಆವಯ್ಚಾ ತಾಳ್ಯಾಂತ್ಲೊ ಭಾಯ್ರ್ ಯೆತಾ ಆನಿ ತೊ ನಾದ್ ಕಸಲ್ಯಾ ಬಾಳ್ಶ್ಯಾಕೀ ನಿದಾಯ್ತಾ. ಮನಿಸ್ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಸಂಗೀತ್ ಶಿಕ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ ಆಮ್ಚಾ ಹಿಂದು ಪುರಾಣಾನಿ ಧಾಕ್ಲೆ ಆಸಾತ್ ತರೀ, ರುಜ್ವಾತ್ಯೊ ಖಂಡಿತ್ ನಾಂತ್. ಪುಣ್ ರುಜ್ವಾತೆಂಚೆರ್ ಹೊಂದೊನ್ ಥೊಡೆಂ ತರೀ ಲಿಕ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹಾಂವೆಂ ಕೆಲಾಂ.

ಕ್ರಿಸ್ತಾ ಪುರ್ವಿಂ, ಸರಿಸುಮಾರ್ ಏಕ್ ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಪಯ್ಲೆಂ, ಜೆರುಜಲೆಮಾಂತ್ ಜುದೆವಾಂಚೊ ರಾಯ್, ದಾವಿದಾಚಾ ತೆಂಪ್ಲಾಂತ್, ವಾಜಾಂತ್ರಾಂ ವ್ಹಾಜವ್ನ್ ಭಕ್ತಿಕ್ ಗಾಯನಾಂ ಗಾಂವ್ಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕಳೊನ್ ಯೆತಾ. ದಾವಿದಾಕ್ ದೆವಾಲಾಗಿಂ ಲಾಗ್ಶಿಲೊ ಸಂಬಂದ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ ಆನಿ ದೆವಾಚಿ ಸ್ತುತಿ ಕರ್ಚಾ ಖಾತಿರ್ ತಾಣೆ ಕೀರ್ತನಾಂ ಬರಯಿಲ್ಲಿಂ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ಜಾಣ್ತೆ. ತ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್, ಕೋಂಬ್, ಹಾರ್ಪ್, ತ್ರಿಕೋನ್, ಲೈರ್, ಬ್ಯಾಗ್‌ಪೈಪ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಂಗೀತ್ ವ್ಹಾಜಂತ್ರಾಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿಂ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಉಲ್ಲೇಖ್, ಪರ್ನ್ಯಾ ತೆಸ್ತಾಮೆಂತಾಂತ್ ಆಸಾ (ದಾನಿಯೆಲ್ 3:5)

ಸಂಗೀತ್ ವ್ಹಾಜಾಂತ್ರಾಂಚೆಂ ಅಸ್ತಿತ್ವ್, ಸಬಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ, ಪುರಾತನ್ ವಸ್ತು ಧರ್ಣಿಂತ್ಲ್ಯೊ ಉಸ್ತುನ್ ಕಾಡ್ತಾನಾ, ಇರಾಣಾಂತ್ ಮೆಳ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ನಾಣ್ಯಾಂಚೆರ್, ಹಾರ್ಪ್ ಆನಿ ತುಂರ್ಬೆತ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ಳ್ಯಾಂತ್ ಆನಿ ಹಿ ಆವ್ದಿ, ಕ್ರಿಸ್ತಾ ಪಯ್ಲೆಂ, 3200 ವರ್ಸಾಂ ಆದ್ಲಿ! ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, ರಾಯ್ ದಾವಿದಾಚಾ ಕಾಳಾರ್, ವಿವಿದ್ ವ್ಹಾಜಾಂತ್ರಾಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿಂ ಮ್ಹಣ್ಚಾಕ್ ಕಾಂಯ್ ದುಬಾವ್ ನಾ.

ಭಾರತೀಯ್ ಹಿಂದು ಸಂಸ್ಕ್ರತೆಂತ್, ಸರಿಸುಮಾರ್ ದೇಡ್-ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್, ಹಿಂದ್ವಾಂಚಾ ಪುಜೆನಿ ‘ಸಾಮವೇದ’ ಪವಿತ್ ಗ್ರಂಥಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಮಂತ್ರಾಂಕ್ ಗಾಯನಾ ರೂಪಿಂ ಉತ್ರಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾಚೊ ಧಾಕ್ಲೊ ಆಸಾ. ಹಿಂದೂ ಭಾವ್ ಆಜೂನೀ ತೆ ಶ್ಲೋಕ್ ಗಾಯ್ತಾತ್ ಆನಿ ತಾಂಚಿಂ ವ್ಹಾಜಾಂತ್ರಾಂ ವ್ಹಾಜ್ತಾತ್. ಆಮ್ಚಾ ಭಾರತೀಯ್ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಉಲಂವ್ಚೆಂ ತರ್, ಧಾ ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದ್ಲ್ಯೊ ಸಂಗ್ತಿ ಉಜ್ವಾಡಾಕ್ ಹಾಡ್ಯೆತ್ ತರೀ, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆಮಿ ಕೊಯರಾ ವಿಶಿಂ ಸಮ್ಜೊಂಕ್ ಪಳೆತಾಂವ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, ಕತೊಲಿಕ್ ಆನಿ ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂತಾಂಚಾ ಕೊಯರ್ ಚರಿತ್ರೆ ವಿಶಿಂ ಸಮ್ಜೊವ್ಯಾಂ.

ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಡ್ತಿಂತ್, ಕಥೊಲಿಕ್ ಆನಿ ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂತ್ ಮ್ಹಣ್ ಆತಾಂ ವಾಂಟೆ ಜಾಲ್ಯಾತ್ ತರೀ, ಥೊನೀ ಫಾಂಟ್ಯಾನಿ, ಗಾಯನ್ ಆನಿ ಸಂಗೀತಾಚೊ ಮಹತ್ವ್ ವ ಪ್ರಭಾವ್ ಉಣೊ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾ.

ದಾವಿದ್ ರಾಯಾನ್ ಆರಂಬ್ ಕೆಲ್ಲಿ ತಿ, ಕೀರ್ತನಾಂ ಮುಕಾಂತ್ರ್ ದೆವಾಕ್ ಸ್ತುತಿ ಕರ್ಚಿ ರಿವಾಜ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾ ನಂತರ್ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಕತೊಲಿಕ್ ಸಮಡ್ತಿಂತೀ ಮುಂದರೊನ್ ಗೆಲಿ. ಆಪೊಸ್ತಲಾಂನಿ, ಕೀರ್ತನಾಂಕ್ ಮಹತ್ವ್ ದಿಲೊ ತರೀ, ತಾಂಚಾ ಜಮಾತೆನಿ ಕಸಲ್ಯಾಯೀ ವ್ಹಾಜಂತ್ರಾಂಚೊ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾಚೊ ಉಲ್ಲೇಖ್ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳಾನಾ.

ಕ್ರಿಸ್ತಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್, ಸಾಂತ್ ಪಾವ್ಲಾನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪತ್ರಾನಿ (Ephesians 5:19) ಭಾವಾಡ್ತಿ ಸಾಂಗಾತಾ ಜಮ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಿಂ, ಕೀರ್ತನಾಂ ಗಾವ್ನ್ ದೆವಾಚಿ ಸ್ತುತಿ ಕರುಂಕ್ ಉತ್ತೇಜನ್ ದಿಲ್ಲೊ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲಾ.

112 ಇಸ್ವೆಂತ್, ‘ಪ್ಲೀನಿ ದ ಯಂಗರ್’ (Pliny the Younger) ನಾಂವಾಚಾ ರೋಮಿ ಗವರ್ನರಾನ್, ಕಥೊಲಿಕ್ ಭಕ್ತಾನಿ ಸಾಂಗಾತಾ ಮೆಳೊನ್ ಕೀರ್ತನಾಂ ಗಾಂವ್ಚಾ ವಿಶಿಂ ಲಿಕ್ಲಾಂ.

374 ಥಾವ್ನ್ 397 ಇಸ್ವೆ ಪರ್ಯಾಂತ್, ಇಟೆಲಿಚಾ ಮಿಲಾನಾಚೊ ಭಿಸ್ಪ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಸಾಂತ್ ಆಂಬ್ರೊಸಾನ್, ದೋನ್ ಪಂಗ್ಡಾನಿ ಎಕಾಮೆಕಾ ಜಾಪಿ ದಿಂವ್ಚಾ ರಿತಿರ್ ಕೀರ್ತನಾಂ ಗಾಂವ್ಚಾ ನವ್ಯಾಚ್ಚ್ ರಿತಿಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕೆಲಿ. ’ಆಂಬ್ರೊಸಾಚಿಂ ಕಂತಾರಾಂ’ (Ambrosian chant) ನಾಂವಾನ್, ಆಪ್ಲಿಚ್ ಶಯ್ಲಿ ಆಸ್ಚೆಂ ಸಂಗೀತ್ ತಾಣೆ ರಚ್ಲೆಂ. ತಿ ರೀತ್ ಆಯ್ಚಾ ಆಧುನಿಕ್ ಕೊಯರಾಂಚೆರ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ, ತಿತ್ಲ್ಯಾ ಪುರಾತನ್ ಕಾಳಾರ್ ತರೀ ತೊ ಕಿತ್ಲೊ ಬುದ್ವಂತ್ ತಶೆಂಚ್ ಪ್ರಭಾವಿತ್ ವ್ಯಕ್ತಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೊ ತೆಂ ಸುಸ್ತಾತಾ.

354 ಆನಿ 430 ಇಸ್ವೆಂ ಮಧೆಂ ಜಿಯೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸಾಂತ್ ಆಗೊಸ್ತಿನಾನ್, ಕಂತಾರಾಂ ದ್ವಾರಿಂ ದೆವಾಚಿ ಸ್ತುತಿ ಕರ್ತಾನಾ, ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಭಕ್ತಾನಿ, ಸಂಗಿಂ ‘ಕೊರಸ್’ (choral singing) ರಿತಿರ್ ಗಾಂವ್ಚೆಂ, ಗಾವ್ಪಾಕ್ ಚಡಿತ್ ದೈವಿಕ್‌ಪಣ್ ದಿತಾ ಮ್ಹಣ್ ಆಪ್ಲಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ್ ಉಚಾರ್ಲೆಲ್ಯಾಕ್ ಲಾಗೊನ್, ’ಕೊರಸಾ’ಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲಿ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್.

590 ಥಾವ್ನ್ 604 ಇಸ್ವೆಂ ಮಧೆಂ, ‘ಪಾಪಾ ಗ್ರೆಗೊರಿ ಪಯ್ಲೊ’ ಹಾಣೆ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಇಗರ್ಜ್‌ಮಾತೆಂತ್ ಏಕ್ ‘ಮಟ್ಟ್’ (Standard) ಹಾಡ್ಚಾ ವಾಟೆನ್, ‘ಗ್ರೆಗೊರಿಚಿಂ ಕಂತಾರಾಂ’ (Gregorian Chant) ನಾಂವಾನ್, ಸಕ್ಡಾನಿ ಸಾಂಗಾತಾ ಮೆಳೊನ್ ಗಾವ್ಯೆತ್ ತಸಲ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂಕ್ ಆನಿ ಸಾಧ್ಯಾ ತಾಳ್ಯಾಂಕ್ ಗುಂತುನ್, ಪರತ್ ಥೊಡಿ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಹಾಡುನ್, ಕಂತಾರಾಂಚಿ ಅಭಿವ್ರದ್ದಿ ಕೆಲಿ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

ಕತೊಲಿಕ್ ಧರ್ಮಾಂತ್, 657 ಥಾವ್ನ್ 672 ಇಸ್ವೆಂ ಮಧೆಂ ಪಾಪ್‌ಸಾಯ್ಬ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಪಾಪಾ ವೈಟಾಲಿನ್, ಕಂತಾರಾಂ ಸಂಗಿಂ ಓರ್ಗನ್ ವ್ಹಾಜುಂಕ್ ಪರ್ವಣ್ಗಿ ದಿಲ್ಲ್ಯಾಚೊ ವಿವರ್ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಆತಾಂ ವಿವಿದ್ ವ್ಹಾಜಾಂತ್ರಾಂ ಕೊಯರಾನಿ ವಾಪರ್ತಾತ್ ತರಿ, ವ್ಹಾಜಾಂತ್ರಾಂಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ತ್ಯಾ ಆವ್ದೆಂತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅಂದಾಜ್ ಆಸಾ.

991 ಥಾವ್ನ್ 1033 ಇಸ್ವೆಂ ಮಧೆಂ ಜಿಯೆಲ್ಲ್ಯಾ ಆರಿಜ್ಜೊಚಾ ಗೀಡೊ (Guido of Arezzo) ನಾಂವಾಚಾ ಬೆನೆದಿಕ್ತ್ ಮೆಳಾಚಾ ಫ್ರಾದಿನ್, ಥೊಡ್ಯಾಂಚಾ ಅಬಿಪ್ರಾಯೆ ಪರ್ಮಾಣೆ, ಆಧುನಿಕ್ ರಿತಿಚಾ ಸಂಗೀತಾಂತ್ ಮಿಸ್ಳಾಲ್ಲ್ಯಾ ಕಂತಾರಾಂಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕೆಲಿ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಪುಣ್ ಆದ್ಲ್ಯಾ ರಿತಿ-ರಿವಾಜಿಂಕ್ ಹೊಂದ್ವೊನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ತಾಚಾ ಸಾಂಗಾತ್ಯಾನಿ ತಾಚೆರ್ ತಿರಾಸ್ಕಾರ್ ದಾಕಯ್ಲೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, 1025 ಇಸ್ವೆಂತ್, ಆರಿಜ್ಜೊಚೊ ಭಿಸ್ಪ್ ಟೆಡಾಲ್ಡ್ (Tedald of Arezzo) ಹಾಚೊ ಪಾಟ್ಲಾವಿ ಜಾವ್ನ್, ಆಪ್ಲೆಂ ಸಂಗೀತಾಚೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ ತಾಣೆ ಮುಂದರಿಲೆಂ. ತಾಚಾ ಆಧುನೀಕರಣಾಕ್ ಮೆಚ್ವೊನ್, ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಚಾ ಪಾಪಾನ್, ಜುವಾಂವ್ 19 ವ್ಯಾನ್ (Pope John XIX) ಗೀಡೊಕ್ ರೊಮಾಕ್ ಆಪಯ್ಲೊ. ಥಂಯ್ಸರ್ ತಾಣೆ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಂಗೀತಾಚೆಂ ದೆಣೆ ವಾಂಟುನ್ ಘೆಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕೆಲೆಂ ತರೀ, ಅಸ್ವಸ್ಥ್ಯಾ ನಿಮ್ತಿಂ, ತೆಂ ಸಾಧನ್ ಪೊಂತಾಕ್ ಪಾವಂವ್ಕ್ ತೊ ಸಕ್ಲೊನಾ.

ಬಾರಾವ್ಯಾ ಆನಿ ತೆರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂ ಮಧೆಂ, ಫ್ರಾನ್ಸಾಚಾ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಶಹರಾಂತ್ಲ್ಯಾ, ‘ನೊಟ್ರಾಡೇಮ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಒಫ್ ಪೊಲಿಫನಿ’ (Notre Dame School of Polyphony) ಸಂಗೀತ್ ಶಾಳಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಅನುಭವಿ ಸಂಗೀತ್ ರಚ್ಪಿ, ‘ಲಿಯೊನಿನ್’ ಆನಿ ‘ಪೆರೊಟಿನ್’ ಹಾಣಿ ಮೆಳೊನ್ ‘ಪೊಲಿಫನಿ’ (polyphony) ನಾಂವಾಚೆಂ ನವೆಂಚ್ ಸಂಗೀತ್ ಸುರ್ವಾತಿಲೆಂ. ಹ್ಯಾ ಸಂಗೀತಾಂತ್, ದಾದ್ಲ್ಯಾಂಚೆ, ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಚೆ ಆನಿ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಚೆ ವಿವಿದ್ ತಾಳೆ ಸಾಂಗಾತಾ ಮೆಳ್ತಾತ್ ಆನಿ ಕಂತಾರಾಕ್ ಏಕ್ ವಿಶೇಸ್ ಅಬ್ಬರ್ ಆನಿ ಗಂಭೀರಾಯ್ ದಿತಾತ್. ಆಜ್-ಕಾಲ್ ಅಸಲಿಂ ಕಂತಾರಾಂ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಪೊದಾಂಯಿ ಆಯ್ಕೊಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್. ಗಾವ್ಪಾಚಿ ಹಿ ರೀತ್, ಕತೊಲಿಕ್ ವಾ ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂತಾಂಚಾ ಇಗರ್ಜಾನಿ ಕೊಯರ್ ಕರ್ತಲೆ ವಾಪರ್ತಾತ್.

1470 ಥಾವ್ನ್ 1480 ಇಸ್ವೆಂ ಮಧೆಂ ಫ್ರಾನ್ಸಾಚಾ ರಾಯಾಚಾ ದರ್ಬಾರಾಂತ್ ಆಪ್ಲಿಂ ಪೊದಾಂ ಗಾವ್ನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ‘ಜೊಸ್ಕಾನ್ ಡಿ ಪೆ’ (Josquin des Prez) ಹಾಣೆ, ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿ ಪ್ರದೇಶಾಚಾ ಕಾತೆದ್ರಾಲಾಂತ್ ಗಾಯಿಲ್ಲೊ ದಾಕ್ಲೊ ಆಸಾ. ಹೊ ಭಾರಿಚ್ ಬುದ್ವಂತ್ ಸಂಗೀತ್-ರಚ್ಪಿ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, 1521 ಇಸ್ವೆ ಪರ್ಯಾಂತ್ ತಾಣೆ ಕಥೊಲಿಕ್ ಸಮಡ್ತಿ ಖಾತಿರ್, ಸಭಾರ್ ಕಂತಾರಾಂ ರಚ್‌ಲ್ಲಿಂ ಆಸಾತ್.

ಕತೊಲಿಕ್‌ ಪವಿತ್‌ ಸಭೆಂತ್‌ ಫುಟ್‌ ಯೇಂವ್ಕ್‌ ಕಾರಾಣ್‌ ಜಾಲ್ಲೊ, 1483 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಜರ್ಮನಿಂತ್ ಜಲ್ಮಲ್ಲೊ, ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್, ಏಕ್ ಪಾದ್ರಿ, ಥಿಯೆಲೊಜಿಯನ್, ಬರಯ್ಣಾರ್, ಕಂತಾರಾಂ ಘಡ್ಣಾರ್, ತಶೆಂಚ್ ಏಕ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೊ. ತಾಚಾ ಸಮ್ಜಣೆಕ್ ಆನಿ ಕಥೊಲಿಕ್ ಇಗರ್ಜ್‌ಮಾತೆಚಾ ರಾಜಾಂವಾಕ್ ತಾಳ್ ಪಡ್ಲೆಂನಾ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, ಉಪ್ರಾಟ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ತಾಣೆ, ಆಪ್ಲೊಚ್ ‘ಲೂಥರೇನಿಸಮ್’ (Lutheranism) ನಾಂವಾಚೊ ‘ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂತ್’ ಪಂಗಡ್ ಆಸಾ ಕೆಲೊ. ತಾಂಚಾ ಕಂತಾರಾನಿ, ಲಾತ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂಕ್ ತಾಣೆ ಮಹತ್ವ್ ದಿಲೊನಾ ಬಗರ್ ಜರ್ಮನ್ ಉತ್ರಾಂ ಮಾತ್ ವಾಪರ್ಲಿಂ.

1585 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಮರಣ್ ಪಾವ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ, ತೊಮಸ್ ಟಾಲ್ಲಿಸ್ ನಾಂವಾಚಾ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಸಂಗೀತ್ ರಚ್ಪ್ಯಾನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡಾಚಾ ರಾವ್ಳೆರಾಂತ್, ಆಂಗ್ಲಿಕನ್ ಸಭೆ ಖಾತಿರ್ ಜಾಯಿತ್ತಿಂ ಕಂತಾರಾಂ ರಚ್ಲಿಂ. 1575 ಇಸ್ವೆಂತ್, ತವಳ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಾಚಿ ರಾಣಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ‘ಎಲಿಜಾಬೆತ್’ ಹಿಣೆ, ತೊಮಸಾಕ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಸಂಗೀತ್, ಛಾಪುಂಕ್ ಪರ್ವಣ್ಗಿ ದಿಲಿ. ತಾಣೆ ಛಾಪ್‌ಲ್ಲೆಂ ಸಂಗೀತ್ ಸಂಕ್ಡಾಂಕ್ ಏಕ್ ಮಾದರಿ ಜಾಲೆಂ.

1545 ಥಾವ್ನ್ 1563 ಇಸ್ವೆಂ ಮದೆಂ ಕಥೊಲಿಕ್ ಇಗರ್ಜ್‌ಮಾತೆಂತ್ ಬರ್ಪೂರ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಘಡ್ಲಿ. ತ್ಯಾ ಬರಾಬರ್, ಇಗರ್ಜೆಕ್ ಸಂಬಂದ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂಗೀತಾಂತೀ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಜಾಲಿ. ಜಿಯೊವಾನ್ನಿ (Giovanni Pierluigi da Palestrina) ನಾಂವಾಚೊ ನಾಂವಾಡ್ದಿಕ್ ಸಂಗೀತ್ ರಚ್ಣಾರ್, ತ್ಯಾ ಆವ್ದೆಂತ್ 105 ವಿವಿದ್ ಮಿಸಾಂ ನವ್ಯಾ ಸಂಗೀತಾಂತ್ ಮಿಸ್ಳೊವ್ನ್ ರಚುಂಕ್ ಸಕ್ಲೊ. ತಾಚಾ ಸಂಗೀತಾಂತ್ ವಯ್ರ್ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಪೊಲಿಫೊನಿಚೊ ರಂಗ್ ಆಸಾ.

1685 ಥಾವ್ನ್ 1789 ಇಸ್ವೆಂ ಮಧೆಂ ಜಿಯೆಲ್ಲೊ, ‘ಬಾಕ್’ ಮ್ಹಣ್ ಸಕ್ಡಾನಿ ಒಳ್ಕೊಂಚೊ ಜೊಹಾನ್ ಸೆಬಾಸ್ಟಿಯನ್ ಬಾಕ್ (Johann Sebastian Bach), ಏಕ್ ಲೂಥರನ್ ಪಂಗ್ಡಾ ಸಾಂದೊ. ತೊ ಏಕ್ ಉಂಚ್ಲೊ ಸಂಗೀತ್ ರಚ್ಣಾರ್ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ, ಪ್ರವೀಣ್ ಒರ್ಗನ್ ವಾಜ್ಪಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೊ. ತಿತ್ಲೆಂ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಆಪುಣ್ ಜಾವ್ನ್ ನವಿಂ ಒರ್ಗನಾಂ ಕರ್ಚಿ ಕುಶಲತಾಯೀ ತಾಕಾ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿ. ತಾಚೆಂ ಸಂಗೀತ್ ಆಜೂನ್ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಸ್ಥಾನಾರ್ ಆಸಾ. ತಾಣೆ ರಚ್‌ಲ್ಲೆ, ಸಾಂ. ಮಾತೆವಾಚೊ ಪಾಶಾಂವ್ (St. Matthew Passion) ಆನಿ ‘ಮಾಸ್ ಇನ್ ಬಿ ಮೈನರ್’ (Mass in B Minor) ಆಜೂನ್ ತಾಚ್ಯೊ ಉಂಚ್ಲ್ಯೊ ಕೃತಿಯೊ ಜಾವ್ನ್ ಉರ್ಲ್ಯಾತ್.

ಸಂಸಾರಾರ್ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚೆಂ ‘ಆಲ್ಲೆಲೂಯಾ ಕೋರಸ್’ (Hallelujah Chorus) ಬರಯ್ಲೊಲೊ ಜಾವ್ನಾಸಾ, ಜೊರ್ಜ್ ಫ್ರೆಡರಿಕ್ ಹೆಂಡೆಲ್ (George Frideric Handel) 1741 ಇಸ್ವೆಂತ್ ತಾಣೆ 24 ದಿಸಾಂನಿ ಬರವ್ನ್ ಕಾಡ್ಲೆಲ್ಯಾ ‘ಮೆಸ್ಸಾಯಾ’ ನಾಂವಾಚಾ ಸಂಗೀತ್ ಮಾಂಡಾವಳಿಂತ್, ‘ಆಲ್ಲೆಲೂಯಾ ಕೋರಸ್’ ಆಸಾ. ತಾಚಾ ‘ಆಲ್ಲೆಲೂಯಾ’ಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ರೆಕೊರ್ಡಿಂಗ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ, 1910 ಇಸ್ವೆಂತ್. ಹೆಂ ರೆಕೊರ್ಡಿಂಗ್ ‘ತಾಬೆರ್ನಾಕ್ಲ್ ಕೊಯರ್’ (Tabernacle Choir) ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಪಂಗ್ಡಾನ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ. ಹರ್ಯೆಕ್ ನಾಮ್ಣೆಚೆಂ ಕೊಯರ್, ಹೆಂ ಕಂತಾರ್ ಖಂಡಿತ್ ಜಾಣಾ.

18ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್, ಪ್ರೊತೆಸ್ತಾಂತಾಂಚಿ ‘ಚರ್ಚ್ ಒಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್’ ಆನಿ ಕಥೊಲಿಕ್ ಇಗರ್ಜ್‌ಮಾತೆ ಮಧೆಂ ಲೊಕಾಕ್ ಗರ್ಜ್ ಪಡ್ಚೆಂ ಕಿತೆಂಚ್ ಮೆಳಾನಾ ಮ್ಹಣ್ ಪಾತ್ಯೆಲ್ಲ್ಯಾ, ಜೊನ್ ವೆಸ್ಲೀನ್, ‘ಮೆಥೊಡಿಸ್ಟ್’ ನಾಂವಾಚೊ ದುಸ್ರೊಚ್ ಏಕ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಮೇಳ್ ಆಸಾ ಕೆಲೊ. ತ್ಯಾ ಮೆಳಾಂತ್ ಕಂತಾರಾಂ ಗಾಂವ್ಚೊ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ತಾಣೆ ಮುಂದರುನ್ ವ್ಹೆಲೊ.

‘ಫಾದರ್ ಒಫ್ ಗೊಸ್ಪೆಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್’ ನಾಂವಾನ್ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಜಾಲ್ಲೊ, ಅಮೆರಿಕಾಚೊ ತೊಮಸ್ ಡೊರ್ಸೀ (Thomas Dorsey) ಜಲ್ಮಲ್ಲೊ 1899 ಇಸ್ವೆಂತ್. 1932 ಇಸ್ವೆಂತ್ ತಾಣೆ ರಚ್‌ಲ್ಲೆಂ ‘Precious Lord, Take My Hand’ ಕಂತಾರ್, ಸಂಸಾರಾರ್ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಜಾಲೆಂ. 1933 ಇಸ್ವೆಂತ್ ತಾಣೆ, National Convention of Gospel Choirs and Choruses in Chicago ಸುರ್ವಾತ್ ಕೆಲೆಂ. ಮುಕ್ಲ್ಯಾ ಚಾಳೀಸ್ ವರ್ಸಾಂನಿ ಕೊಯರಾಚೆಂ ತಾಣೆ ಬರೆಂಚ್ ಪೋಷಣ್ ಕೆಲೆಂ.

ಹ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕಥೊಲಿಕ್ ಕೊಯರಾನಿ, ‘ಗ್ರೆಗೊರಿಚಿಂ ಕಂತಾರಾಂ’ (Gregorian Chant) ಥಾವ್ನ್ ಆಧುನಿಕ್ ಸಂಗೀತಾಕ್ ತಾಳ್ ಕರುನ್ ಮಾಂಡುನ್ ಹಾಡ್‌ಲ್ಲಿಂ ಜಾಯಿತ್ತಿಂ ಕಂತಾರಾಂ ಆಯ್ಕೊಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್. ಹರ್ಯೆಕಾ ಗಾಂವಾನಿ, ತಾತಾಂಚಾ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಸಂಗೀತಾನ್ ಸೊಭಯಿಲ್ಲಿಂ ಕಂತಾರಾಂಯ್ ಕಾಂಯ್ ಉಣಿ ನಾಂತ್. ಪುಣ್ ಹರ್ಯೆಕಾ ಇಗರ್ಜೆಂತ್ ಭಾವಾಡ್ತ್ಯಾನಿ ಮೆಳೊನ್ ಗಾಂವ್ಚಾ ಕೊಯರಾಂತ್, ಆಪ್ಲಿಚ್ ಏಕ್ ಕಾಣಿ ಆಸಾ, ಆಪ್ಲಿಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಏಕ್ ಸೊಭಾಯ್ ಆಸಾ. ಜಲ್ಮಾ ಥಾವ್ನ್ ಮರಣಾ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಹರ್ಯೆಕಾ ಸಂದರ್ಭಾನಿ ಏಕ್ ಅನಿವಾರ್ಯ್ ಪಾತ್ರ್ ಖೆಳ್ಚೆಂ ಕೊಯರ್ ಆಮ್ಚಾ ಭಾವಾಡ್ತಾಚೆಂ ಅಸ್ತಿತ್ವ್ ಸಾಂಬಾಳ್ತಾ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

■  ಸುನಂದ್