ಆಳೆನಾಚೆಂ ಪುರಾಣ್

149

ಆಮ್ಕಾಂ ಭಾರತೀಯಾಂಕ್, ಕಡಿ ಕೆಲ್ಲೆಂ ನಿಸ್ತೆಂ ಖಾಂವ್ಚಿ ಸವಯ್ ಲ್ಹಾನ್ ಥಾವ್ನ್ ಜಾಲ್ಯಾ ಆನಿ ಖಂಚಾ ಗಾಂವಾಕ್ ಆಮಿ ಗೆಲ್ಯಾರೀ ಆಮ್ಚಾ ಘರಾಂತ್ ಆಮಿ ರಾಂದ್ವಯೆಚಿ ವ ಮಾಸ್ ಮಾಸ್ಳೆಚಿ ಕಡಿ ಕರ್ತಾಂವ್ ತೆಂ ಖಂಡಿತ್. ಸತ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ತರ್, ಆಮ್ಚಾ ಕಡಿಯೆಚಿ ರೂಚ್, ವಿದೇಶಿ ಲೊಕಾಕೀ ಲಾಗ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ಕಡಿ ಕೆಲ್ಲೆಂ ನಿಸ್ತೆಂ ವಿಕ್ಚಿಂ ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟಾಂ, ಸಂಸಾರಾರ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾನ್ ಆಳ್ಮ್ಯಾಂ ಬರಿ ಉದೆಲ್ಯಾಂತ್. ಹ್ಯಾ ಲೇಖನಾಚೊ ಉದ್ದೇಶ್, ಕಡಿಯೆಂತ್ ಕಿತೆಂ ಆಸಾ ಆನಿ ಕಡಿಯೆಚೆಂ ಮೂಳ್ ಖಂಯ್ ಥಾವ್ನ್ ಉದೆಲೆಂ ಆಸ್ಯೆತ್ ಮ್ಹಣ್ ಏಕ್ ವಯ್ಲ್ಯಾಭಾರ್ ದೀಷ್ಟ್ ಭೊಂವ್ಡಾಂವ್ಚೊ.

ಕಡಿಯೆಕ್ ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಚಾ ಆಳೆನಾಂತ್, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ಪ್ರಮುಖ್‌ ಪಾತ್ರ್‌ ಘೆತಾತ್. ಹ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ಖಂಯ್ ಆನಿ ಕಶೆಂ ಮನ್ಶ್ಯಾ ಜಿಣಿಯೆಂತ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ ಆನಿ ಆಜ್-ಕಾಲ್ ಆಮಿ ಜಾಣಾಸ್ಚೆ ಬರಿ ಕಶೆಂ ಇತ್ಲ್ಯೊ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಜಾಲ್ಯೊ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಗಜಾಲ್, ಬರ‍್ಯಾಚ್ ಆತುರಾಯೆಚಿ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

ಸಾಂಭಾರಾಚಿ ವೈವಿದ್ಯತಾ ಪಳೆಂವ್ಚಿ ತರ್, ಸಂಸಾರಾಂತ್ ದೆಡ್ಶ್ಯಾಂ ವಯ್ರ್ ವಿವಿಧ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ಆಸಾತ್ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಹಾಂಚೆ ಪಯ್ಕಿ ಪಂಗಡ್ ಕರ್ಚೆ ತರ್,

1. ಬಿಯೊ (Seeds) : ಜಿರೆಂ, ಕನ್ಪಿರ್, ವೊಂವೊಂ, ಸಾಸಾಂವ್‌, ತೀಳ್ ಇತ್ಯಾದಿ.
2. ಸಾಲ್ (Bark) : ತಿಕೆಸಾಲ್, ಪೂರ್ವ್ ಏಶ್ಯಾಚಿ ಕಾಸ್ಸಿಯಾ ಸಾಲ್, ಇತ್ಯಾದಿ.
3. ಪಾಳಾಂ (Roots & Rhizomes) : ಆಲೆಂ, ಹಳದ್, ಇತ್ಯಾದಿ.
4. ಫಳಾಂ ಆನಿ ಬೆರ್ರಿ (Fruits/Berries) : ಮಿರಿಂ, ಜುನಿಪರ್ ಬೆರ್ರಿ, ಇತ್ಯಾದಿ.
5. ರಂಗ್ ಆನಿ ಸ್ವಾದ್ : ಕೇಸರ್ (saffron), ವೆನಿಲ್ಲಾ (Vanilla)
6. ಫುಲಾಂಚೆ ಬೊಂಗೆ (Flower Buds) : ಲವಂಗಾಂ, ಸ್ಟಾರ್ ಅನೀಸ್ ಇತ್ಯಾದಿ.
7. ರೆಸಿನ್ (Resins) : ಹಿಂಗ್.
8. ಖೊಲೆ ಆನಿ ಪಾಲೆ : ತಿಕೆ ಪಾನಾಂ, ಬೆವಾಚೊ ಪಾಲೊ ಇತ್ಯಾದಿ.

1. ಹಳದ್, ಕಾಳೆಂ ಮಿರಿಂ, ಎಳೊ, ಜಿರೆಂ, ಕನ್ಪಿರ್, ಹಿಂಗ್ ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತು, ದಕ್ಷಿಣ್ ಏಶಿಯಾಚಾ, ಕಾಂಬೊಡಿಯಾ, ಇಂಡೊನೇಶಿಯಾ, ಮಲೇಶಿಯಾ, ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್, ಥಾಯ್ಲೆಂಡ್, ಸಿಂಗಾಪುರ್, ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್ ದೇಶಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ.
2. ಕೇಸರ್, ಸುಮಾಕ್, ಮೆತಿ, ನೈಜೆಲ್ಲಾ ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತು, ಮಧ್ಯ್-ಪೂರ್ವಾಚಾ, ಯೆಮೆನ್, ಮೊರೊಕ್ಕೊ, ಸೈಪ್ರಸ್, ಸುಡಾನ್, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್, ಟರ್ಕಿ, ಎಜಿಪ್ತ್, ಗ್ರೀಸ್ ಇತ್ಯಾದಿ ದೇಶಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ.

3. ಸ್ಟಾರ್ ಅನೀಸ್ (Star anise), ಶೆಶುವಾನ್ ಮಿರಿಂ (Sichuan pepper), ಆಲೆಂ, ವಸಾಬಿ (wasabi) ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತು, ಪೂರ್ವ್ ಏಶಿಯಾಚಾ, ಚೈನಾ, ಜಪಾನ್, ಮಂಗೋಲಿಯಾ, ಕೊರೆಯಾ, ತೈವಾನ್ ಇತ್ಯಾದಿ ದೇಶಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ.
4. ಚಯುಯಿನ್ ಕೇಸರ್ (Taliouine saffron), ಅಲ್ನಿಫ್ ಜಿರೆಂ (Alnif cumin), ಅಲಿಗೇಟರ್ ಮಿರಿಂ (Alligator pepper) ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತು, ಆಫ್ರಿಕಾ ಖಂಡಾಂತ್ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ.
5 ಒರೆಗಾನೊ (Oregano), ಥೈಮ್ (Thyme), ಬೇಲೀಫ್ (Bay leaf) ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತು, ಯುರೊಪಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ.
6. ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ವೆನಿಲ್ಲಾ, ಆಲ್‌ಸ್ಪಯ್ಸ್‌ (allspice), ಅನ್ನಾಟೊ (annatto) ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತು, ಅಮೆರಿಕಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ.

ಅಶೆಂ ಪಳೆತಾನಾ, ಆಮಿ ವಾಪರ್ಚ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್ ವಸ್ತು, ಸಗ್ಳ್ಯೊ ಭಾರತಾಂತ್ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ ಖಂಡಿತ್ ನ್ಹಯ್. ಭಾರತೀಯ್ ವೆಪಾರಿ, ಹೆರ್ ದೇಶಾಂಲಾಗಿಂ ಆದ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾ ಥಾವ್ನ್ ವೆಪಾರ್-ವೈವ್ಹಾಟ್ ಕರುನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ವರ್ವಿಂ ಹ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ಸಾಂಭಾರ್ ವಸ್ತುಂಚಿಂ ಬಿಯಾಂ ವ ಕಾಂದೆ ಹೆರೆಕಡೆನ್ ಥಾವ್ನ್ ಹಾಡುನ್, ಆಮ್ಕಾಂ ಲಾಬ್ಚೆಬರಿ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ಚಾಕ್‌ ದುಬಾವ್‌ ನಾ.

ಮನ್ಶ್ಯಾನ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಕೆಲ್ಲೊ, ಸಭಾರ್ ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಎಕಾ ಕಾಳಾರ್, ಮನ್ಶ್ಯಾಕುಳಾಚೆಂ ಪಾಳ್ಣೆಂ ಮ್ಹಣ್ ನಾಂವಾಡ್‌ಲ್ಲೆಂ ‘ಮೆಸಪೊಟೇಮಿಯಾ’ (Mesopotamia), ಮಧ್ಯ್-ಪೂರ್ವಾಂತ್ಲೆ ಸಭಾರ್ ದೇಶ್ ಮೆಳೊನ್ (ಸೀರಿಯಾ, ಟರ್ಕಿ, ಇರಾಕ್, ಇಜಿಪ್ತ್ ಇತ್ಯಾದಿ) ಏಕ್ ಮಹಾನ್ ಸಂಸ್ಕ್ರತೆಕ್ ಕಾರಾಣ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಪ್ರದೇಶ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೊ.

ಮೆಸಪೊಟೇಮಿಯಾ ನಾಂವ್ ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಶೆ ಥಾವ್ನ್ ಯೆತಾ ಆನಿ ಹ್ಯಾ ನಾಂವಾಕ್, ಹೊ ದೋನ್ ನ್ಹಂಯಾಂ ಮಧ್ಲೊ ಪ್ರದೇಶ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್ ದಿತಾ. ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂ ಸರಿಸುಮಾರ್ 5000 ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್, ಟಿಗ್ರಿಸ್ ಆನಿ ಯುಫ್ರೇಟಿಸ್ ನ್ಹಂಯಾಂ ಮಧೆಂ (Tigris and Euphrates rivers) ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮೆಸಪೊಟೇಮಿಯಾಂತ್, ಲೊಸುಣ್ ಆನಿ ಸಾಸಾಂವ್, ರಾಂದ್ಪಾಂತ್ ಆನಿ ಒಕ್ತಾನಿ ವಾಪರ್ತಾಲೆ ಮ್ಹಣ್ ಚರಿತ್ರೆಗಾರ್ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ ಆನಿ ಉತ್ತರ್ ಭಾರತಾ ಮಧೆಂ ವ್ಹಾಳೊನ್ ಆಸ್ಚಾ ’ಇಂಡಸ್’ ನ್ಹಂಯ್ಚಾ ತಡಿರ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂ ಸರಿಸುಮಾರ್ 4000 ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್, ಆಪ್ಲೆಂಚ್ ಅಸ್ತಿತ್ವ್ ಶಾಭಿತ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ʼಸಿಂದೂ ನಾಗರಿಕತೆಂತ್‌ʼ (Indus Valley civilisation), ಹಳದ್ ಆನಿ ಕಾಳೆಂ ಮಿರಿಂ ವಾಪರ್ತಾಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್ ಜಾಣ್ತೆ.

ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂ, ಚಡುಣೆ, 3000 ವರ್ಸಾಂ ಪಯ್ಲೆಂ, ಎಜಿಪ್ತಾಂತ್, ಮೆಲ್ಲ್ಯಾಂಚಿಂ ಮೊಡಿಂ ಸಂರಕ್ಷಣ್ ಕರ್ಚಾ ಖಾತಿರ್, ಜಿರೆಂ ಆನಿ ಕನ್ಪಿರ್ ವಾಪರ್‌ಲ್ಲಿ ಮ್ಹಣ್ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಗ್ರೀಕ್ ಕುದ್ರ್ಯಾಂ ಪಯ್ಕಿ ವ್ಹಡ್ ಕುದ್ರೊ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚೆಂ ’ಕ್ರೀಟ್’ (Crete) ಆನಿ ಪರ್ಶಿಯಾ ದೇಶಾಂನಿ, ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂ 1500 ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್, ಕೇಸರ್ (Saffron)  ಬೆಳೆಂ ಕರ್ತಾಲೆ ಕಂಯ್.  ಇಂಡೊನೇಶಿಯಾಚಾ, ಮಲುಕು ಕುದ್ರ್ಯಾರ್, ಲವಂಗಾಂ ಆನಿ ಜಾಯ್ಫಳಾಚೊ (Nutmeg) ವೆವ್ಹಾರ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂಚಾ 5-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್‌ಚ್ ಚಲ್ತಾಲೊ ಕಂಯ್.

ಸರಿಸುಮಾರ್, ದೇಡ್-ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಥಾವ್ನ್, ಚೀನಾ, ಮಧ್ಯ್-ಪೂರ್ವ್ ಆನಿ ಯುರೊಪಾ ಮಧೆಂ ವೆಪಾರಾಚಿ ವೆವಸ್ಥಾ ಸಲೀಸ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಕಾರಾಣ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ’ಸಿಲ್ಕ್ ರೂಟ್’ (Silk Routes) ವಾಟೆ ದ್ವಾರಿಂ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚಿ ರೂಚ್ ಲಾಗ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ರೋಮನಾನಿ, ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಹ್ಯೊ ವಸ್ತು, ರೊಮಾಂತ್ ಆಮದ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಆಸಾ.

ಉಪ್ರಾಂತ್, 7-ವ್ಯಾ ಆನಿ 11-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂ ಮಧೆಂ, ಮಧ್ಯ್-ಪೂರ್ವಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಮುಸಲ್ಮಾನಾಂಕ್, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂ ಥಾವ್ನ್ ಜೊಡ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಫಾಯ್ದ್ಯಾಚೊ ಚೊವ್ ಮೆಳ್ಳೊ ಆನಿ, ಆರ್ಬಿ ವೆಪಾರಿಸ್ತಾಂ ದ್ವಾರಿಂ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ವಿಕ್ರೊ ಬರೊಚ್ ಚಡೊನ್ ಆಯ್ಲೊ.

ಭಾರತೀಯ್ ಮುಳಾಂಚಾ ವೆಪಾರಿಸ್ತಾಂ ದ್ವಾರಿಂ, ಭಾರತಾಂತ್, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೆಂ ಬೆಳೆಂ ಚಡೊನ್ ಆಯ್ಲೆಂ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಯುರೊಪಿಯನಾಂಚಾ ಗಮನಾಕೀ ಆಯ್ಲೆಂ. ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ಆಮದ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್, ಬರೊಚ್ ಫಾಯ್ದೊ ಆಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಮ್ಜೊನ್, 15-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಯಿತ್ಲ್ಯಾಕ್, ಪುಡ್ತುಗೆಜ್,‌ಆನಿ ಉಪ್ರಾಂತ್‌ಡಚ್, ಫ್ರೆಂಚ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್, ಇತ್ಯಾದಿ ವೆಪಾರಿನಿ, ಭಾರತ್ ಆನಿ ಏಶಿಯಾ ಖಂಡಾಚಾ ಇತರ್ ದೇಶಾಂನಿ ತಾಂಚಿ ಮಿಶಿ ರಿಗಯ್ಲಿ.

16-ವ್ಯಾ ಆನಿ 18-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂ ಮಧೆಂ, ಯುರೊಪಾಚಾ ದೇಶಾಂನಿ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೆರ್ ಆಪ್ಲೆಂಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ದರ್ಬಾರ್ ಚಲಯ್ಲೆಂ. ಪುಣ್ 20-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್, ಸಂಸಾರಾಚ್ಯೊ ವೆಪಾರ್-ವೈವ್ಹಾಟಾಚ್ಯೊ ರೆಗ್ರೊ, ಸರ್ವಾಂಕ್ ವಾಂಟೆಲಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಂವ್ಚೆಬರಿ ಬದ್ಲಾಲ್ಯೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, ತ್ಯಾ ನಂತರ್, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ಸಕ್ಡಾಂಕ್ ಮೆಳೊಂಕ್ ಸಲೀಸ್ ಜಾಲೆಂ.

ಕಡಿಯೆಕ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ರೂಚ್ ಆನಿ ಪರ್ಮಳ್ ದಿತಾತ್ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಹರ‍್ಯೇಕ್ ಕಡಿ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ವಿವಿಧ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಾಂಚಿ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ಭೂಗೋಳ್ ಶಾಸ್ತ್ರಾಚಿ ಪರಿಚಯ್ ಆನಿ ಇತಿಹಾಸ್‌ಯೀ ಆಮ್ಕಾಂ ದಿತಾತ್. ಸಂಸಾರಾಚಾ ಹರ‍್ಯೆಕಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯಾಂತ್, ಥಂಯ್ಚಾ ಹವ್ಯಾಕ್, ವೆಪಾರಾಕ್ ಆನಿ ಸ್ಥಳಿಯ್ ಆಚಾರ್-ವಿಚಾರಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್, ಥರಾವಳ್ ಕಡಿಯೊ ಉಬ್ಜಾಲ್ಯಾತ್.

ದಕ್ಶಿಣ್ ಏಶಿಯಾಚೆ ದೇಶ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚಾ, ಭಾರತ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ್, ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಇತ್ಯಾದಿ ದೇಶಾಂನಿ ಆಳೆನಾಂತ್, ಹಳದ್, ಜಿರೆಂ, ಕನ್ಪಿರ್, ಎಳೊ, ಸಾಸಾಂವ್, ಮೆತಿ, ಹಿಂಗ್, ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಲವಂಗಾಂ ಆನಿ ತಿಕೆಸಾಲ್ ವಾಪಾರ್ಚೆಂ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಹ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಚರ್ಚರಾವ್ನ್ ಆಳೆನ್ ವಾಟ್ಚೆಂಯೀ ಆಸಾ ಆನಿ ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಹ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ಗೊಡ್ಶ್ಯಾ ಖಾಣಾನಿ ಸೈತ್ ವಾಪರ್ತಾತ್.

ಮಧ್ಯ-ಪೂರ್ವ್ ಆನಿ ಉತ್ತರ್-ಆಫ್ರಿಕಾಂತ್, ಸುಮಾಕ್ (Sumac), ಕೇಸರ್, ತಿಕೆಸಾಲ್, ಜಿರೆಂ, ಕನ್ಪಿರ್, ಎಳೊ, ಜಾಯ್ಫಳ್, ಆಲ್‌ಸ್ಪಯ್ಸ್‌ (allspice), ಝಾಟಾರ್ (za’atar), ಬಹಾರತ್ (baharat) ಅಸಲ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ವಾಪರ್ತಾತ್.

ಏಶಿಯಾಚಾ ಪೂರ್ವ್ ಆನಿ ದಕ್ಶಿಣಾ ಮಧ್ಲ್ಯಾ, ಚೀನಾ, ಜಪಾನ್, ಕೊರೆಯಾ, ಥಾಯ್ಲೇಂಡ್, ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್, ಇಂಡೊನೇಶಿಯಾ ಆನಿ ಮಲೇಶಿಯಾ ತಸಲ್ಯಾ ದೇಶಾಂನಿ, ಸ್ಟಾರ್-ಅನೀಸ್ (star anise), ಶೆಶುವಾನ್ ಮಿರಿಂ (sichuan pepper), ಆಲೆಂ, ಗಲಂಗಲ್ (galangal ಹೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಆಲ್ಯಾಬರಿಚ್ ದಿಸ್ತಾ), ಚಾ-ಪಾಲೊ ವ ಲೆಮನ್‌ಗ್ರಾಸ್ (lemongrass), ಹಳದ್, ಕಾಫಿರ್ ಲಿಂಬ್ಯಾ ಝಡಾಚೆ ಖೊಲೆ (kaffir lime leaf), ತಿಕೆಸಾಲ್, ಲವಂಗಾಂ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ವಾಪರ್ತಾತ್.

ಸಹಾರಾ ಭಂವ್ತಿಂಚಾ ಆಫ್ರಿಕಾಂತ್, ಬರ್ಡ್ಸ್ ಅಯ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್ (African bird’s eye chili), ಮೆಲೆಗೆಟಾ ಮಿರಿಂ (melegueta pepper), ಎಥಿಯೊಪಿಯನ್ ಕೊರರೀಮಾ (Ethiopian korarima), ಜಾಯ್ಫಳ್, ಮೆತಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ಸಧಾಂ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಜಾತಾ.

ಯುರೊಪಾಚಾ ವಿವಿಧ್ ದೇಶಾಂನಿ, ಒರೆಗಾನೊ (oregano), ರೋಸ್‌ಮೆರಿ (rosemary), ಥೈಮ್ (thyme), ಬೇ-ಲೀವ್ಸ್ (bay leaves), ಸೇಜ್ (sage), ಮಾರ್ಜೊರಮ್ (marjoram), ಕೇಸರ್ (saffron), ಕುಮ್ಟಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೊ ಪಿಟೊ (paprika) ಅಸಲ್ಯಾ ವಸ್ತುಂಚೊ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಸಧಾಂಚೊ.

ಉತ್ತರ್ ಆನಿ ದಕ್ಶಿಣ್ ಅಮೆರಿಕಾಂತ್, ವಿವಿಧ್ ಥರಾಂಚಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಆಲ್‌ಸ್ಪಯ್ಸ್‌ (allspice), ಅನ್ನಾಟೊ (annatto), ವೆನಿಲ್ಲಾ (vanilla), ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಒರೆಗಾನೊ (Mexican oregano) ಅಸಲ್ಯಾ ವಸ್ತುಂಚೊ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಕರ್ತಾತ್.

ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಂತ್, ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲಿ ಸಭಾರ್ ಜನಾಂಗಾಂ ಭರ್ಸಾಲ್ಯಾಂತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, ವಯ್ರ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯೊ ಸರ್ವ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ನ್ಹಯ್‌ಆಸ್ತಾಂ, ಸ್ಥಳೀಯ್ ಥೊಡ್ಯೊ ವಸ್ತುಯೀ ಆಸಾತ್. ತ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿ, ವಾಟ್‌ಲ್ ಸೀಡ್ (Wattleseed-ವಾಟ್‌ಲ್ ನಾಂವಾಚಾ ಝಡಾಚ್ಯೊ ಬಿಯೊ), ಟಾಸ್ಮೇನಿಯಾಚೆಂ ಮಿರಿಂ (Tasmanian pepperberry-ಟಾಸ್ಮೇನಿಯಾ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾಚೆಂ ಏಕ್ ರಾಜ್ಯ್), ಲೆಮನ್ ಮರ್ಟಲ್ (lemon myrtle), ರಾನ್ವಟ್ ಟೊಮೆಟೊ (bush tomato) ಅಶೆಂ ಥೊಡ್ಯೊ, ಹೆರ್ ದೇಶಾಂನಿ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳಾನಾ ತಸಲ್ಯೊ ವಸ್ತುಯೀ ಆಸಾತ್.

ಆಮ್ಚಾ ಆಳೆನಾಂತ್, ಚುಕಾನಾಸ್ತಾಂ ಪಾತ್ರ್ ಘೆಂವ್ಚಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಭಾರತಾಂತ್ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲಿ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್ಲ್ಯಾರ್ ವಿಜ್ಮಿತ್ ಭೊಗಾತ್. ಭಾರತೀಯ್, ಪಯ್ಲೆಂ ಥಾವ್ನ್, ಅನುಕರಣ್, ಏಕೀಕರಣ್ ಆನಿ ನವೀಕರಣಾಂತ್ ನಿಪುಣ್. ಏಕ್ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ್ ಗಾಂವಾಂತ್ಲಿ ಕ್ರಷಿ ಭಾರತಾನ್ ಆಪ್ಲಿಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಬರಿ ಪೋಸ್ ಕರುನ್, ಆಜ್ ಹರ‍್ಯೆಕಾ ಕುಟ್ಮಾಚಾ ರಾಂದ್ಪಾಂತ್ ಅವಿಭಾಜ್ಯ್ ವಾಂಟೊ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್, ಮಿರ್ಸಾಂಗ್ ಏಕ್ ಸಾಕ್ಸ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

ಆಜ್-ಕಾಲ್ ರಾಂದ್ಪಾಂತ್ ಏಕ್ ಪ್ರಮುಖ್ ಪಾತ್ರ್ ಘೆಂವ್ಚಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೊ ಆರಂಭ್ ಜಾಲ್ಲೊ, ಅಮೆರಿಕಾಂತ್. ಮಧ್ಯ್ ಆನಿ ದಕ್ಷಿಣ್-ಅಮೆರಿಕಾಂತ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂ 7500 ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್ ಜಿಯೆಲ್ಲಿಂ, ಆಝ್ಡೆಕ್ ಆನಿ ಮಾಯಾ (Aztecs and Mayans) ಜನಾಂಗಾಂ, ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೊ ಬರ್ಪೂರ್ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಕರ್ತಾಲಿಂ. ತಾಂಚಾ ಖಾಣಾಂತ್ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಒಕ್ತಾಂನಿ, ಪುಜೆನಿ ಆನಿ ಝುಜಾಂನಿ ಸೈತ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಆಸ್ತಾಲೊ ಕಂಯ್.

1492 ಇಸ್ವೆಂತ್, ಪುಡ್ತುಗೆಜ್‌ಕ್ರಿಸ್ತೊಫರ್ ಕೊಲಂಬಸಾನ್, ಸ್ಪೇಯ್ನಾಚಾ ಪರ್ವಣ್ಗೆನ್ ಸುರು ಕೆಲ್ಲೆಂ ದರ್ಯಾ-ಪಯ್ಣ್, ಕ್ರಮೇಣ್ ಅಮೆರಿಕಾಕ್ ಸೊಧುನ್ ಕಾಡ್ಚಾಂತ್ ಯಶಸ್ವೀ ಜಾಲೆಂ. ತ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್, ಹೆರ್ ಸಭಾರ್ ಸಂಗ್ತಿ ಸಂಗಿಂ, ತಾಣಿ ಥಂಯ್ಸರ್ ಪಳೆಯಿಲ್ಲಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಯುರೊಪ್, ಆಫ್ರಿಕಾ ಆನಿ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ 1498 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಭಾರತಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್, ಏಶಿಯಾಕೀ ಪಾವ್ಲಿ. ಚಡಾವತ್, ಕಸಲ್ಯಾಯೀ ಹವ್ಯಾಂತ್ ಫಳ್ ದಿಂವ್ಚಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಲೊಕಾ ಮೊಗಾಚಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಚಡ್ ತೇಂಪ್ ಗೆಲೊನಾ. ಹುಷಾರ್ ಬೊಟ್ಲೆರಾಂಚಾ ಬುದ್ವಂತ್ಕಾಯೆನ್, ಆಳೆನಾನಿ, ಸೊಸಾನಿ ಆನಿ ಲೊಣ್ಚಾಂನಿ ವಾಪರುಂಕ್ ಸುರ್ವಾತಿಲ್ಲಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಮುಕಾರ್, ಸಂಸಾರಾರ್ ಇತ್ಲ್ಯಾ ಉದ್ಯಮಾಂಕ್ ಥಳ್ ಜಾಯ್ತ್ ಮ್ಹಣ್ ಕೊಣೆಂಯ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆಂ ತೆಂ ಖಂಡಿತ್!

ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚಿ ತಿಕ್ಸಾಣ್, ಸ್ಕೊವಿಲ್ಲ್ ಹೀಟ್ ಯುನಿಟ್ (Scoville Heat Unit) ವ SHU ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್ ಮೆಜ್ತಾತ್. ಥೊಡ್ಯಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಂಕ್ ತಿಕ್ಸಾಣ್ ಉಣಿ ಆನಿ ಥೊಡ್ಯೊ ಭಾರಿಚ್ ತಿಕ್ಸಾಣೆಚ್ಯೊ ತೆಂ ಆಮಿ ಜಾಣಾಂವ್. ಆತಾಂ, ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲ್ಯೊ ಪ್ರಮುಖ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗೊ ಆನಿ ತಾಂಚಾ ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಮಾಪ್ ಪಳೆವ್ಯಾಂ.

ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಚಾರ್ ಹಜಾರಾಂ ವಯ್ರ್ ನಮನ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ಮಿರ್ಸಾಂಗೊ ಆಸಾತ್ ತರೀ, ಹ್ಯಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಂಕ್ ಸಕಯ್ಲ್ ಕಾಣ್ಶಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪಂಗ್ಡಾನಿ ವಿಂಗಡ್ ಕೆಲ್ಯಾತ್.

1. ಬೆಲ್ಲ್ ಪೆಪ್ಪರ್ (Bell Pepper). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 0 (SHU)
2. ಜಲಪೀನೊ (Jalapeño). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 2,500–8,000
3. ಕಾಯೆನ್ (Cayenne). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 30,000–50,000
4. ಬರ್ಡ್ಸ್ ಆಯ್ (Bird’s Eye). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 50,000–100,000
5. ಹಾಬನೆರೊ (Habanero). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 100,000–350,000
6. ಗೋಸ್ಟ್ ಪೆಪ್ಪರ್ ವ ಭೂತ್ ಜೊಲೊಕಿಯಾ (Ghost Pepper / Bhut Jolokia). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 800,000–1,041,000
7. ಕೆರೊಲೀನಾ ರೀಪರ್ (Carolina Reaper). ತಿಕ್ಸಾಣೆಚೊ ಅಂಶ್ – 1.4 ಮಿಲಿಯ ಥಾವ್ನ್‌2.2 ಮಿಲಿಯಾ

2021 ಇಸ್ವೆ ಪರ‍್ಯಾಂತ್, ಕೆರೊಲೀನಾ ರೀಪರ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲಿ ಅತೀ ತಿಕ್ಸಾಣೆಚಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲಿ. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೆಂ ಬೆಳೆಂ ಸುರು ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ, ಅಮೆರಿಕಾಚಾ, ’ಪಕರ್ ಬೆಟ್ ಪೆಪ್ಪರ್ ಕಂಪೆನಿ’ (Pucker butt Pepper Company) ಹಾಣಿ ಆತಾಂ, ಪೆಪ್ಪರ್ ಎಕ್ಸ್ (Pepper X) ನಾಂವಾಚಿ ನವಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್ ಪ್ರಾಯೊಗಿಕ್ ರಿತಿರ್ ಆಸಾ ಕೆಲ್ಯಾ. ಹ್ಯಾ  ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚಿ ತಿಕ್ಸಾಣ್ 3.18 ಮಿಲಿಯನ್ SHU ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಹಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಖಾಲಿ ಬೊಟಾಂನಿ ಆಪ್ಡುಂಕ್ ಸೈತ್ ಅಸಾಧ್ಯ್, ತಿತ್ಲಿಯೀ ತೀಕ್!

15-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಭಾರತಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹಾಡ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೆಂ ನಾಂವ್, ʼಕ್ಯಾಪ್ಸಿಕಮ್ ಅನೂಮ್ʼ (Capsicum annuum). ಹಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಆನಿ ಪೆರು ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ದೇಶಾಂಚಿ. ಹ್ಯಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೆಂ ಬೆಳೆಂ, ಗೊಂಯ್, ಆಂದ್ರ ಪ್ರದೇಶ್ ಆನಿ ತಮಿಳ್‌ನಾಡಾಂತ್ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಬರೆಂಚ್ ಜಾಲೆಂ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ಭಾರತೀಯ್ ರಯ್ತಾಂಕ್, ಹೆರ್ ಚಡ್ ತಿಕ್ಸಾಣೆಚಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಂಚೆಂ ಬೆಳೆಂ ಕರುಂಕ್ ಉತ್ತೇಜನ್‌ ಆನಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ್ ಲಾಭ್ಲೊ. ಹಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಜಾವ್ನ್, ಥೊಡ್ಯೊ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಥಳಿ ಉಬ್ಜಾಲ್ಯೊ. ಆಂದ್ರಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ’ಗುಂತೂರ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್’ (Guntur chillies), ಆಳೆನಾಕ್ ರಂಗ್ ದಿಂವ್ಚಾ ಖಾತಿರ್, ’ಕಾಶ್ಮಿರಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್’ (Kashmiri chillies), ಕರ್ನಾಟಕಾಂತ್, ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗ್ (Byadgi chillies), ಆಸ್ಸಾಮ್ ಆನಿ ನಾಗಾಲೆಂಡಾಂತ್, ’ಭೂತ್ ಜೊಲೊಕಿಯಾ’ (Ghost Pepper) ಅಶೆಂ  ವಿವಿಧ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ತಿ ಆಜ್ ಭಾರತೀಯ್ ಉದ್ಯಮಾಚೊ ಏಕ್ ಬಳಿಷ್ಟ್ ವಾಂಟೊ ಜಾಲ್ಯಾ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

ಆಮಿ ಆಳೆನಾ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಉಲಯ್ತಾನಾ, ಆಳೆನಾಕ್ ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಚಾ ಪಿಯಾವ್ ಆನಿ ಲೊಸುಣೆ ವಿಶಿಂ ಥೊಡೆಂ ಸಮ್ಜೊಂಚೆಂ ಗರ್ಜೆಚೆಂ.

ಪಿಯಾವ್ ಆನಿ ಲೊಸುಣ್, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ನ್ಹಯ್ ತರೀ, ಹ್ಯೊ ವಸ್ತು ನಾಸ್ತಾಂ ಕಡಿಯೆಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಯ್ನಾ ತೆಂ ಆಮಿ ಜಾಣಾಂವ್. ಕಡಿಯೆಚಾ ರುಚಿಕ್ ಏಕ್ ಥಳ್ ದಿಂವ್ಚಾ ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ವಸ್ತುಂ ವಿಶಿಂ ಸಮ್ಜೊಂಚೆಂ ತರ್, ಹ್ಯೊ, ಮಧ್ಯ್ ಆನಿ ದಕ್ಶಿಣ್-ಏಶಿಯಾಂತ್, 5000 ವರ್ಸಾಂಚಾಕೀ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ ಪ್ರಚಲಿತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ತೆಂ ಕಳೊನ್ ಯೆತಾ. ಎಜಿಪ್ತಾಗಾರ್, ಗ್ರೀಕ್, ಭಾರತೀಯ್ ಆನಿ ಚಿನ್ಕಾರ್, ನಿಸ್ತ್ಯಾಚಾ ರುಚಿಕ್ ಆನಿ ಭಲಾಯ್ಕೆಚಾ ಗುಣಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್, ಪಿಯಾವ್ ಆನಿ ಲೊಸುಣೆಚೊ ಉಪ್ಯೋಗ್ ಕರುನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಕಂಯ್.

ರಾಂದ್ಪಾಂತ್ ಆಜ್-ಕಾಲ್ ’ಉಮಾಮಿ’ ನಾಂವಾಚೊ ಪ್ರಯೋಗ್ ಜಾಯಿತ್ತೊ ಚಲ್ತಾ. ಥೊಡ್ಯಾಂಕ್ ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಚೊ ಅರ್ಥ್ ಕಳಿತ್ ಆಸ್ಲ್ಯಾರೀ, ಚಡಾವತಾಂಕ್ ಕಳಿತ್ ನಾ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ತೆಲಾಂತ್ ಪಿಯಾವ್ ಆನಿ ಲೊಸುಣ್ ಭಾಜ್ತಾನಾ ಆಸಾ ಜಾಂವ್ಚೊ ತೊ ಸ್ವಾದ್, ’ಉಮಾಮಿ ಸ್ವಾದ್’ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಆದ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಥಾವ್ನ್, ಲೊಸುಣ್ ಏಕ್ ಒಕತ್ ಆನಿ ಮೆಲ್ಲ್ಯಾಂ ವ ದೆಂವ್ಚಾರಾಂ ಥಾವ್ನ್ ರಾಕೊನ್ ವರ್ಚಿ ವಸ್ತ್ ಮ್ಹಣೊನ್ ಪಾತ್ಯೆಲ್ಲೊ ಜಾಯಿತ್ತೊ ಲೋಕ್ ಆಸಾ. ಪಿಯಾವ್, ಜಿವಾಕ್ ಆನಿ ಅತ್ಮ್ಯಾಕ್ ನಿತಳ್ ಕರ್ಚಿ ವಸ್ತ್ ಮ್ಹಣ್ ಪಾತ್ಯೆಣಿ ಆಸಾ. ಪುಣ್ ಆಜ್ ಆಮ್ಚೆ ಮುಕಾರ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಸತ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಸಂಸಾರಾಚಾ ಖಂಚಾ ಘರಾಚಾ ವ ಹೊಟೆಲಾಂಚಾ ಕುಜ್ನಾನಿ, ಪಿಯಾವ್ ಆನಿ ಲೊಸುಣ್, ಪ್ರಮುಖ್ ಪಾತ್ರ್ ಘೆತಾತ್ ತೆಂ ಕೊಣೆಂಯ್ ನೆಗಾರ್ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ.

ಹಜಾರೊಂ ವರ್ಸಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಚಡಾವತ್ ಸರ್ವ್ ಜನಾಂಗಾನಿ ವಾಪರ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಹ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ನಿಸ್ತ್ಯಾಂಕ್ ರೂಚ್ ದಿಂವ್ಚಾ ಖಾತಿರ್ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ, ಒಕ್ತಾಂ ಖಾತಿರ್, ಧರ್ಮ್ ವಿಸ್ತಾರ್ಚಾ ಖಾತಿರ್ ಆನಿ ಮೆಲ್ಲ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ಕುಡಿ ಮಾಖುನ್ ಸಂರಕ್ಷಣ್ ಕರ್ಚಾ ಖಾತಿರ್‌ಯೀ ವಾಪರ್ಲ್ಯಾತ್.

ಸಾಸಾಂವ್, ಮೆಸಪೊಟೇಮಿಯಾಂತ್ 3000 ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್ ವಾಪರ್ತಾಲೆ ಕಂಯ್. ಎಜಿಪ್ತಾಂತ್ ಮೆಲ್ಲ್ಯಾಂಚ್ಯೊ ಕುಡಿ ನಿಕೆಪಿನಾಸ್ತಾಂ, ಪುನರ್-ಜಿವಂತ್‌ಪಣಾಕ್ ತಯಾರ್ ದವರುಂಕ್ ಮಾಖುನ್ ದವರ್ಚಾ ವಿಧಿನಿ, ಕುಡಿಕ್ ಏಕ್ ಲೇಪ್ ಥಾಪ್ತಾಲೆ ಆನಿ ತ್ಯಾ ಲೆಪಾಂತ್, ಜಿರೆಂ, ಕನ್ಪಿರ್ ಆನಿ ತಿಕೆಸಾಲ್ ಆಸ್ತಾಲಿ ಕಂಯ್. ತಾಂಚಾ ಪುಜೆನಿ, ಉಜ್ಯಾಂತ್ ಉಡವ್ನ್ ಪರ್ಮಳ್ ಉಟವ್ನ್ ದೆವಾಕ್ ಸಂತೊಸ್ ಕರುಂಕ್,  ಮ್ಹರ್ ಆನಿ ಧುಂಪ್ (Myrrh and frankincense) ವಾಪಾರ್ತಾಲೆ ಆನಿ ಧುಂಪ್ ಆಜೂನ್ ಆಮ್ಚಾ ಇಗರ್ಜೆನಿ ವಾಪರ್ತಾತ್. ಇಂಡಸ್ ವ್ಯಾಲ್ಲಿಂತ್, ರಾಂದ್ಪಾಕ್ ಆನಿ ಒಕ್ತಾಂಕ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ವಾಪರ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ತ್ಯೊ ಕ್ರಮೇಣ್ ಭಾರತಾಕೀ ಪಾವ್ಲ್ಯೊ. ಪುರಾತನ್ ಚೀನೀ ಸಂಸ್ಕ್ರತೆಂತ್, ಆಲೆಂ ಆನಿ ಕಾಸ್ಸಿಯಾ (cassia-ತಿಕೆಸಾಲಿ ತಸಲಿ ಸಾಲ್) ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಹೆರ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ತಾಂಚಾ ಒಕ್ತಾಂನಿ ವಾಪರ್ತಾಲೆ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಶಾಭಿತ್ ಜಾಲಾಂ.

ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ವೆವ್ಹಾರ್ ಕಸೊ ವಿಸ್ತಾರ್ಲೊ ತೆಂ ಸಮ್ಜೊಂಚೆಂ ತರ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾ-ಪುರ್ವಿಂ, 130 ವರ್ಸಾಂ ಪಯ್ಲೆಂ, ಚೀನಾಚಾ ’ಹಾನ್’ ಕುಟ್ಮಾಚಾ ರಾಜ್ವಟ್ಕೆಚಾ ಕಾಳಾರ್, ಸಿಲ್ಕಾಕ್ ಬರೊಚ್ ಡಿಮಾಂಡ್ ಚಡೊನ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ. ಹೆಂ ’ಹಾನ್’ ರಾಯ್-ಕುಟಾಮ್ ಭಾರಿಚ್ ಬುದ್ವಂತ್ಕಾಯ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ಚಾಕ್, ತಾಣಿ, ಪೂರ್ವ್ ಆನಿ ಪಶ್ಚಿಮಾ ಮಧೆಂ ವೆಪಾರ್-ವೈವ್ಹಾಟ್ ಆಸಾ ಕರ್ಚಾ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ಆಸಾ ಕೆಲ್ಲೊ ’ಸಿಲ್ಕ್ ರೋಡ್’ ಸಾಕ್ಸ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಸಿಲ್ಕಾಚಾ ವೆಪಾರಾ ಖಾತಿರ್ ಆಸಾ ಕೆಲ್ಲೊ ಹೊ ರಸ್ತೊ ವ ವಾಟ್, ಇತ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಜಾಲಿ ಕಿ ಭಂವ್ತಿಂಚಾ ಸಭಾರ್ ದೇಶಾಂನಿ ಹಾಚೊ ಫಾಯ್ದೊ ಜೊಡ್ಲೊ ಆನಿ ಸಿಲ್ಕಾಚಾ ವೆಪಾರಾ ಸಂಗಿಂ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ವಿವಿಧ್ ಲೋಹಾಂ, ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ಕಲಾ ಆನಿ ಧರ್ಮ್ ವಿಸ್ತಾರುಂಕ್ ಸೈತ್ ಕಾರಾಣ್ ಜಾಲೊ ತೆಂ ಸತ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

ಹಾಂಗಾಸರ್ ಏಕ್ ವಿಜ್ಮಿತಾಯೆಚಿ ಸಂಗತ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಚಾ ಗಮನಾಕ್ ಹಾಡ್ಚಿ ತರ್, ಆದ್ಲ್ಯಾ ರೋಮನ್ ರಾಜ್ವಟ್ಕೆಂತ್, ಮಿರಿಂ ಇತ್ಲಿ ಮೊಲಾಧಿಕ್ ವಸ್ತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಕಿ, ದುಡ್ವಾ ಬದ್ಲಾಕ್ ಮಿರಿಂ ವಾಪರ್‌ಲ್ಲೇಂಯ್ ಆಸಾ. ತಿತ್ಲೆಂಚ್ ನ್ಹಯ್, ಕೊಣಾಯ್ಕಿ ಅಪಹರ್ಸಿಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಿಂ, ಅಪಹರ್ಸಿಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಕ್ತಿಕ್ ಸುಟ್ಕಾ ದೀಜಾಯ್ ತರ್, ಇತ್ಲೆಂಚ್ ಮಿರಿಂ ದೀಜಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ರುಸುಂ ವಿಚಾರ್‌ಲ್ಲೆಂಯ್ ಆಸಾ. ಆದ್ಲ್ಯಾ ಯುರೊಪಾಂತ್, ಲವಂಗಾಂ ಆನಿ ಜಾಯ್ಫಳಾಕ್, ಭಾಂಗಾರಾಚಾಕೀ ಚಡ್ ಮೋಲ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ಕಂಯ್. ಮಧ್ಯ್ ಯುಗಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಯುರೊಪಾಂತ್, ಗ್ರೇಸ್ತಾಂಚಾ ಜೆವ್ಣಾಂ ವೆಳಿಂ, ಆಮದ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೆಂ ಪ್ರದರ್ಶನ್‌ಯೀ ಚಲ್ತಾಲೆಂ ಮಾತ್ ನ್ಹಯ್, ತಾಂಚಾ ಗ್ರೇಸ್ತ್‌ಕಾಯೆಚಾ ಅಂತಸ್ತಾಚೆಂ ಏಕ್ ಸಂಕೇತ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್.

1498 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಭಾರತಾಕ್ ಭೆಟ್‌ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ವಾಸ್ಕೊ ಡ ಗಾಮಾನ್, ಅಮೆರಿಕಾಚಾ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚಿ ಥೊಡಿ ಜಾಣ್ವಾಯ್ ಭಾರತಾಂತ್‌ ವಿಸ್ತಾರ್ಲಿ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಪುಣ್ ಸಿಲ್ಕ್-ರೋಡಾ ದ್ವಾರಿಂ ಎದೊಳ್‌ಚ್, ಭಾರತಾಂತ್ ವಿಸ್ತಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಹೆರ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ಪರಿಚಯ್ ಜಾತಚ್, ತಾಣಿ ಹ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ಯುರೊಪಾಂತ್ ವಿಕ್ಚಿ ಮಾಂಡಾವಳ್ ಕೆಲಿ. ಉಪ್ರಾಂತ್‌ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಡಚ್ಚಾನಿ, ಭಾರತಾಂತ್ ಥೊಡೊ ತೇಂಪ್ ಜಾಯ್ಫಳ್ ಆನಿ ಲವಂಗಾಂಚೊ ವೆಪಾರ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಮುಟಿಂತ್ ದವರ್ಲೊ ತರೀ, 18-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಭಾರತಾಂತ್ ರಿಗ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಬ್ರಿಟಿಷಾಂನಿ, ಏಶಿಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ಪೂರ್ಣ್ ವಿಕ್ರೊ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಮುಟಿಂತ್ ಘೆತ್ಲೊ. ಹಾಂತುಂ ತಾಣಿ ಕೆಲ್ಲೊ ಪಯ್ಸೊ ಅಪಾರ್. ಹ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್, ಥೊಡ್ಯಾ ದೇಶಾಂನಿ ತಾ-ತಾಂಚಾ ಮುಟಿಂ ಭಿತರ್ ದವರ್ಲೊಲೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ವಿಕ್ರೊ, ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಚೊ ಜಾಲೊ ಮ್ಹಣ್ಚಾಕ್ ದೋನ್ ಉತ್ರಾಂ ನಾಂತ್.

19-ವ್ಯಾ ಆನಿ 20-ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂನಿ, ಬ್ರಿಟಿಷಾಂನಿ, ಕಾಳೆಂ ಮಿರಿಂ, ತಿಕೆ ರೂಕ್ ಆನಿ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚಿಂ ತೊಟಾಂ, ಭಾರತ್, ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಆನಿ ಕ್ಯಾರಿಬಿಯನ್ ದೇಶಾಂನಿ ವ್ಹಡ್ ಮಟ್ಟಾರ್ ರುತಾ ಕೆಲಿಂ. ಆಜ್-ಕಾಲ್, ಸಂಸಾರಾಚಾ ಶೆಂಬರಾಂ ವಯ್ರ್ ದೇಶಾಂನಿ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೆಂ ಬೆಳೆಂ ಜಾತಾ ಆನಿ ಸಂಸಾರಾರ್ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂ ಥಾವ್ನ್ ಕೆಲ್ಲಿಂ ಖಾಣಾಂ ಖಾಯ್ನಾತ್‌ಲ್ಲೆ ಮನಿಸ್ ನಾಂತ್‌ಚ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್!

ಪ್ರಸ್ತುತ್, ಸಂಸಾರಾರ್‌ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೆಂ ಬೆಳೆಂ ಕರ್ಚಾ ದೇಶಾಂ ಪಯ್ಕಿ, ಭಾರತ್ ಪ್ರಮುಖ್ ಸ್ಥಾನಾರ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಭಾರತಾಂತ್, ಹಳದ್, ಮಿರ್ಸಾಂಗ್, ಜಿರೆಂ, ಮಿರಿಂ, ಎಳೊ ಇತ್ಯಾದಿ ಬೆಳಿಂ ವೆಪಾರಾಂತ್ ಪ್ರಮುಖ್ ಪಾತ್ರ್ ಘೆತಾತ್ ತರ್, ಕಾಳ್ಯಾ ಮಿರಿಯಾಚೆಂ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಕ್ ಅತೀ ವ್ಹಡ್ಲೆಂ ರಫ್ತ್ ಕರ್ಚೆಂ ದೇಶ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ, ವಿಯೆಟ್ನಾಮ್.  ಇಂಡೊನೇಶಿಯಾ ಥಾವ್ನ್, ಲವಂಗಾಂ, ಜಾಯ್ಫಳ್ ಆನಿ ತಿಕೆಸಾಲಿ ರಫ್ತ್ ಜಾತಾತ್. ಚೀನಾ ಥಾವ್ನ್, ಸ್ಟಾರ್-ಅನೀಸ್, ಶೆಶುವಾನ್ ಮಿರಿಂ ಆನಿ ಲೊಸುಣ್ ರಫ್ತ್ ಜಾತಾ. ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ಥಾವ್ನ್, ವೆನಿಲ್ಲಾ ಬೀನ್ಸ್ ಆನಿ ಥರಾವಳ್ ಮಿರ್ಸಾಂಗೆಚೆಂ ರಫ್ತ್ ಚಲ್ತಾ. ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಥಾವ್ನ್, ಶ್ರೀಲಂಕಾಚಿ ತಿಕೆಸಾಲ್ ಆನಿ ಎಳಾಂಚೆಂ ರಫ್ತ್ ಜಾತಾ. ಮಡಗಾಸ್ಗರಾ ಥಾವ್ನ್ ರಫ್ತ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ವೆನಿಲ್ಲಾ ಬೀನ್ಸ್, ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಅತೀ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಮಟ್ಟಾಚೆ ಮ್ಹಣ್ ಪ್ರಖ್ಯಾತ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಸಗ್ಳೊ ವೆವ್ಹಾರ್ ತುಲನ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್, ಸಂಸಾರಾರ್ ವಾಪರ್ಚ್ಯೊ, 70% ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ಭಾರತಾ ಥಾವ್ನ್ ಯೆತಾತ್ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ, ಭಾರತಾಕ್ ಹಾಂತುಂ ಕಿತ್ಲೊ ಅದಾಯ್ ಆಸಾ ತೆಂ ಗಮನಾಕ್ ವ್ಹರ‍್ಯೆತ್!

ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲಿಂ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೊ ವಿಕ್ರೊ ಚಲಂವ್ಚಿಂ ಪ್ರಮುಖ್ ಉದ್ಯಮಾಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹಿಂ – ಅಮೆರಿಕಾಚಿ ’ಮೆಕ್‌ಕೊರ್ಮಿಕ್’ (McCormick, USA), ಭಾರತಾಚಿ ’ಎವರೆಸ್ಟ್’ (Everest, India), ಆನಿ ಸಿಂಗಾಪುರಾಚಿ ’ಓಲಂ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ” (Olam International, Singapore)

ಆತಾಂ ಹ್ಯಾ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚಾ ಉದ್ಯಮಾ ದ್ವಾರಿಂ ದುಡ್ವಾ ಚಲಾವಣ್ ಕಿತ್ಲಿ ಜಾತಾ ತೆಂವೀಂ ಪಳೆವ್ಯಾಂ.

ಎಕಾ ಕಾಳಾರ್, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚಾ ಡಿಮಾಂಡಾ ವರ್ವಿಂ, ದರ್ಯಾ-ತಾರ್ವಾಂಚಿ ಫೊವ್ಜ್ ವಾಡ್ಲಿ, ನವ್ಯೊ ರಾಜ್ವಟ್ಕ್ಯೊ ಉಬ್ಜಾಲ್ಯೊ ತಶೆಂಚ್ ಝುಜಾಂ ಸೈತ್ ಜಾಲಿಂ. ಆಜ್-ಕಾಲ್, ಹ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಚಾ ರಯ್ತಾಂ ಮಧೆಂ, ವೆಪಾರ‍್ಯಾಂ ಮಧೆಂ ಆನಿ ಕುಜ್ನಾಂತ್ ರುಚಿಕ್ ಜೆವಣ್ ರಾಂದ್ಚಾ ಕೊರೊಡೊಂ ರಾಂದ್ಪ್ಯಾಂ-ರಾಂದ್ಪಿಣ್ಯಾಂ ಮಧೆಂ ಏಕ್ ಬಾಂದ್ ಆಸಾ ಕರ್ತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸತ್‌, ಕೊಣೆಂಚ್‌ ನೆಗಾರ್‌ ಕರ್ಚೆಬರಿ ನಾ. ತರ್, ಅಸಲ್ಯಾ ಮಹಾನ್‌ ಗಾತ್ರಾಚಾ ವೈವ್ಹಾಟಾಂತ್ ದುಡ್ವಾಚೊ ಪಾತ್ರ್, ಆಮ್ಚಾ ಚಿಂತ್ಪಾ ಭಾಯ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಚೂಕ್ ಜಾಂವ್ಚಿನಾ.

2024 ಇಸ್ವೆಚಾ ಜಾಗತಿಕ್ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಕಾರ್, ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾರ್‌, 30 ಬಿಲಿಯ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡೊಲ್ಲರಾಂಚೆಂ (1,626,810,000,000 ರುಪಯ್), ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತುಂಚೆಂ  ವಾರ್ಶಿಕ್ ಬಿಸ್ನೆಸ್ ಚಲ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಶಾಭಿತ್‌ ಜಾಲಾಂ. ಹರ‍್ಯೆಕಾ ವರ್ಸಾ ಹೆಂ ಬಿಸ್ನೆಸ್, 5% ಥಾವ್ನ್ 6% ವಾಡ್ಚೊ ಅಂದಾಜ್ ಆಸಾ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್, 2030 ಇಸ್ವೆಯಿತ್ಲ್ಯಾಕ್ 45 ಥಾವ್ನ್ 50 ಬಿಲಿಯನ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಡೊಲ್ಲರಾಂಕ್ ಪಾಂವ್ಚಾರ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ, ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು ಚಿಲ್ಲರ್ ಮ್ಹಣ್ ಕೊಣೇಂಯ್ ನಾಕ್ ಘುಂವ್ಡಾಂವ್ಕ್ ಫಾವೊ ನಾ, ತಶೆಂಚ್‌, ಎಕಾ ಕಾಳಾರ್‌ ರೋಮನ್‌ ರಾಯಾಂಚಾ ಆಸ್ಥಾನಾಂತ್‌ ದರ್ಭಾರಾನ್‌ ಸೊಭ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಸಾಂಭಾರ್-ವಸ್ತು, ಆಜ್‌ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾರ್‌ ವ್ಹಡ್ವಿಕಾಯೆಚ್ಯೊ ಜಾಂವ್ಕ್‌ ಪಾವ್ಲ್ಯಾತ್‌ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್‌ ಅತಿಶಯ್‌ ಜಾಂವ್ಚೆಂನಾ.

■ ಸುನಂದ್