1.5 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್

101

ಎಕ್ವೊಟಿತ್ ರಾಷ್ಟ್ರ್ ವಾ United Nations(UN) ಹಾಚೊ ಜೆರಾಲ್ ಕಾರ‍್ಯದರ್ಶಿ ಅಂತೋನಿಯೊ ಗುಟೇರಿಸಾನ್ ಎಕಾ ಖಬ್ರೆ ಚಾನೆಲಾಕ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂದರ್ಶನಾಂತ್ ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣಾಲೊ “ರಾಷ್ಟಾಂನಿ ಪರಿಸರಾಚಾ ಬದ್ಲಾವಣೆ ವಿಶಿ ಉಲೊಂವ್ಚೆಂ ಉಣೆ ಕೆಲಾಂ. ಹೆ ಸತ್, ಕಿತ್ಯಾಕ್‌ಗೀ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ರಷ್ಯಾ-ಉಕ್ರೇನ್ ಮಧೆಂ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾ ವರ್ಸಾ ಥಾವ್ನ್ ಚಲೊನ್ ಅಸ್ಚೆ ಝಜ್, ಕೋವಿಡ್ ಮಹಾಮಾರಿ ವರ್ವಿಂ ಕಷ್ಟಾಂಕ್ ಪಡಲ್ಲಿ ಸಂಸಾರಾಚಿ ಆರ್ಥಿಕತಾ, ಚಡೊನ್ ವೆಚಿ ಖಾಣಾ-ವಸ್ತುಂಚಿ ಮೋಲಾಂ, ಅಸಲ್ಯಾ ಸಬಾರ್ ಕಾರಾಣಾ ವರ್ವಿಂ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಲೋಕಾಕ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಕಷ್ಟ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಅಸಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ರಾಷ್ಟ್ರಾಚೊ ಸರ್ಕಾರ್ ಖಂಡಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ತಾಂಚಿ ಮುಳಾವಿಂ ಸುವಿಧಾ ದಿಂವ್ಚ್ಯಾ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಚಿಂತಾ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್, ಪರಿಸರ್ ಕೊಣಾಕ್ ಜಾಯ್? ಕಷ್ಟಾಂಚಾ ವೆಳಾರ್ ಅಪುಣ್ ಅಪ್ಣಾಕ್, ದೇವ್ ಸಮೆಸ್ತಾಂಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಬರಿ.”

ಹ್ಯಾ ಸಂದರ್ಶಾನಾಚಾ ಥೊಡ್ಯಾ ದಿಸಾಂ ನಂತರ್ ಎಜಿಪ್ತಾಂತ್ ಚಲಲ್ಲ್ಯಾ COP27(The United Nations Climate Conference November 6 to18,2022 ಹಾಂಗಾಸರ್ ಗುಟೇರಿಸ್ ಮ್ಹಣಾಲೊ “We are on a highway to climate hell”ಖಂಡಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ಗಮಾನಾಕ್ ವರಿಜೆ ಜಾಲ್ಲಿ ಉತ್ರಾಂ! ಹ್ಯಾ ಸಮ್ಮೇಳನಾಂತ್ ಜೆರಾಲ್ ಥರಾನ್ ಆಯ್ಕಾಲ್ಲೊ ವಿಷಯ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ, ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಭೂಮಿಚೆಂ ಸರಾಸರ್ ತಾಪಮಾನ್(Average temperature)1.5 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸಾಚಾಕೀ ಚಡ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಸೊಡುಂಕ್ ನಜೊ! ಹ್ಯಾ ಸಮ್ಮೇಳಾನಾಂಕ್ ಸಂಸಾರ್ ಭರ್ ಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಯಾ ಜಾಣ್ತ್ಯಾಂನಿ ಆನಿ ರಾಜಕೀಯ್ ಫುಡಾರ‍್ಯಾಂನಿ ಹ್ಯಾ ವಿಷಯಾಚೆರ್ ಆಪ್ಲಿ ಕಬ್ಲಾತ್ ದಿಲಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾಬರಿ ದಿಸ್ತಾ.

2015 ಇಸ್ವೆ ಮ್ಹಣಾಸರ್ ಹೆಂ ‘ಸುರಕ್ಷಿತ್’ ವಾ safe ತಾಪಮಾನ್ 2 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಲ್ಹಾನ್ ಕುದ್ರು ದೇಶ್ ಆನಿ ದರ‍್ಯಾಂಚಾ ಮಟ್ಟಾರ್ ಸಮಾನ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ದೇಶಾಂನಿ (low lying countries) ಹ್ಯಾ ‘ಸುರಕ್ಷಿತ್’ ತಾಪಮಾನಾ ವಯ್ರ್ ಆಪ್ಲಿ ಖಂತ್ ಉಚಾರ‍್ತಾನಾ, 2015 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಪ್ಯಾರಿಸಾಂತ್ ಆಸಾ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸಮ್ಮೇಳಾನಾಂತ್ ಹೆಂ ‘ಸುರಕ್ಷಿತ್’ ತಾಪಮಾನ್ 2 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಹಾಚ್ಯಾಕೀ  ಉಣೆಂ ಆಸಾಜಾಯ್ ಆನಿ 1.5 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಕರುಂಕ್ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರಿಜಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಮಾನುನ್ ಘೆತ್ಲೆಂ.

ಆಮ್ಚಿ ಹಿಂ ಭುಂಯ್ ಹುನ್ ಜಾತಾ ತೆಂ ಸತ್. ಆಮಿ ಹ್ಯಾ ಸ್ಥಿತೆಕ್ ಕಶೆಂ ಪಾವ್ಲ್ಯಾಂವ್, ಹೆಂ ‘ಸುರಕ್ಷಿತ್’ ತಾಪಮಾನ್ 2 ಡಿಗ್ರಿ ಆನಿ 1.5 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್. ಹಾಚ್ಯಾ ಮಧ್ಲೊ ಅಂತರ್ ಫಕತ್ 0.5 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್, ಹಾಂತು ಕಿತ್ಲೆಂ ಫರಕ್ ಹಾಡ್ತಾ ಹ್ಯಾ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಗೂಗಲಾಚೆರ್ ಏಕ್ ಕ್ಲಿಕ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಜಾಯ್ ತಿತ್ಲೆಂ ವಾಚುಂಕ್, ಆಯ್ಕೊಂಕ್ ಆನಿ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ತೆಂ ನಹಿಂ ಆಸ್ತಾ ಹೆಂ ಸಗ್ಳೆಂ ಆಡಾಂವ್ಕ್ ಮುಖಾರ್ ಕಿತೆಂ ಕರಿಜಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಸವಿಸ್ತಾರ್ ಸಲಹಾ – ಸೂಚಾನಾಂಯ್ ಆಸಾತ್. ಹಾಚಾ ಪೈಕಿ climate math: what a 1.5 degree pathway would take (April 2020 Mekinery Quarterly) ಹ್ಯಾ ಸಂಶೋದಾತ್ಮಾಕ್ ಲೇಖನಾಂತ್ ಸೊಂಪ್ಯಾ ರೀತಿನ್ ವಿವರ್ ದಿಲಾ.

ಆತಾಂ ಸವಾಲ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಧರ್ತೆಚೆಂ ಸರೋಸಮ್ (average) ತಾಪಮಾನ್ ಕಿತ್ಲೆಂ? ಹಾಕಾ ಜಾಪ್ ತಿತ್ಲಿ ಕಾಂಯ್ ಸಲೀಸ್ ನ್ಹಹಿಂ, ಕಿತ್ಯಾಗೀ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹೆಂ ತಾಪಮಾನ್ ಮೆಜುಂಕ್ ಆಸ್ಚಿ ರೀತ್ ಕಷ್ಟಾಂಚಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ಸರೋಸಮ್ ತಾಪಾಮಾನ್ ಭುಂಯ್ಚ್ಯಾ  ಸರ್ವಾಂ ವೇಳಾಂಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪಾವ್ಸ್, ಹೀಂವ್ ಆನಿ ಗರ್ಮಿ ತಶೆಂಚ್ ಸರ್ವ್ ಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಠಿಣ್ ಹೀಂವಾಚಾ ಪೋಲಾರ್ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ, ಹುನ್ ರೇಗಿಸ್ತಾನ್, ರೂಕ್-ಝಡಾನಿಂ ಭರಲ್ಲ್ಯಾ ರಾನ್-ಸುವಾತ್ಯಾಂನಿ ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಭೂಮಿಚೊ 70 ಪ್ರತಿಶತ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ದರ‍್ಯಾಚಾ ಉದ್ಕಾಕ್ ಲೇಕಾಕ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಆಸಾಂ. University College of London ಹಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಹೆಂ ತಾಪಮಾನ್ 14 – 16 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್, what is the average temperature on earth? by Tim Sharp, Vicky Stein- February 2022. ಹ್ಯಾ ದಾಖ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಹೆಂ ತಾಪಮಾನ್ 13.9 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್. ತರ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಕೊಡ್ಯಾಳ್ ರಾವ್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ವಾ ಗಲ್ಫಾಂತ್ ಕಾಮ್ ಕರ‍್ತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ಹ್ಯಾ ಭೂಮಿಚೆ ಸರೋಸರ್ ತಾಪಮಾನ್ 14 – 16 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಶೆಂ ಭೊಗ್ತಾ ತೆಂ ಸಾಂಗೊಕ್ ಕಷ್ಟ್!

ಪರಿಸರ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಎಕ್ ಚಾಲು ಆಸ್ಚಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯಾ. ಏಕ್ – ದೋನ್ ದಿಸಾಂನಿ ಕಾಂಯ್ ಜಾಯ್ನಾ! ಪುಣ್ ಪರಿಸರ್ ಬದ್ಲಾವಣಾಚಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ದೊಡ್ಯಾ ಪಾವ್ಟಿ ಏಕ್ – ದೋನ್ ವೊರ‍ಾಂ ಭಿತರ್ ಎಕ್ ಗಾಂವ್, ಪ್ರಾಂತ್ ವಾ ದೇಶಾಕ್ ನಂಪಯ್ಚ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ ಆನಿ ಧೊಡ್ಯಾ ಪಾವ್ಟಿ ಹಾಂಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಕಳೊಂಕ್ ಸಬಾರ್ ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಲಾಗ್ತಾತ್. ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಕಾಳಾಚಿ ಧಗ್, ಶಿರಾಂಧಾರಿಚೊ ಪಾವ್ಸ್, ಆವ್ರ್, ಯೂರೋಪ್-ಅಮೇರಿಕಾಚಾ ರಾನಾಂನಿ ಪೆಟ್ಚೊ ಉಜೊ, ಹೆಂ ಸರ್ವ್ ಹ್ಯಾ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಬರಿ ದಿಸ್ತಾ!

ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆಮಿಂ ಗಂಭಿರಾಯೆನ್ ಪಳೆಯಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಅನ್ಯೇಕ್ ವಿಷಯ್ ಜಾವ್ನಾಸಾ. ದರ‍್ಯಾಚೆ ಉದಾಕ್ ಆನಿ ತಾಂಚೆ ತಾಪಮಾನ್.  WWW.SEALEVEL.NASA.ORG ಹಾಚಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ 100 ವರ್ಸಾಂನಿ ದರ‍್ಯಾಚೆ ಮಟ್ಟ್ 6 ಥಾವ್ನ್ 8 ಇಂಚ್ ಮಣಾಸರ್ ಚಡ್ಲಾ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ಉದಾಕ್ ಸುಮಾರ್ ಎಕ್ ಡಿಗ್ರಿ ಚಡ್ ಹುನ್ ಜಾಲಾಂ. ಆಮ್ಕಾಂ ಸರ್ವಾಂಕ್ ಕಳಿತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರ್ ದಾರ‍್ಯಾಚೆ ತಾಪಮಾನ್ ಗುಂಡಾಯೆಕ್ ಸರಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಉಣೆ ಜಾತಾ, ಮಳ್ಯಾರ್ ಗುಂಡಾಯೆಕ್ ಗೆಲ್ಯಾ ತಿತ್ಲೆ ಥಂಡ್ ಚಡ್. ಸಂಸಾರಾಚಾ ವಿವಿಧ್ ಜಾಗ್ಯಾಂಕ್ ಸರಿ ಜಾಂವ್ನ್ ದರ‍್ಯಾಚಾ ಉದ್ಕಾಚೆ ತಾಪಮಾನ್ 30 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ವಯ್ರ್ ಆಸ್ಲ್ಯಾರ್ ದರ‍್ಯಾಚಾ ಥಳಾರ್ 1 ಥಾವ್ನ್ 2 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಮ್ಹಣಾಸರ್ ಆಸ್ತಾ. ಜೆರಾಲ್ ಥರಾನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ವಯ್ರ್ ಥಾವ್ನ್ ಸುಮಾರ್ 200 ಮೀಟರ್ ಮ್ಹಣಾಸರ್ ಉದಾಕ್ ಹುನ್ ಆಸ್ತಾ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ಥಂಡ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಸುರು ಜಾತಾ. ಥಂಡ್ ಉದಾಕ್ ಜಡ್ ವಾ dense ಅಸಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತೆಂ ಹುನ್ ಉದ್ಕಾಚಾ ಪಂದಾ ಆಸ್ತಾ. (ಆದಾರ್:WWW.OCEAN EXPLORER.NOAA.GOV)

ದರ‍್ಯಾಚೆ ತಾಪಮಾನ್ ಚಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಹೆಂ ಥಂಡ್ ಉದಾಕ್ ಹುನ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಆರಂಭ್ ಜಾತಾ, ಆನಿ ದರ್ಯಾಚಾ ಉದ್ಕಾಂತ್ ಹುನ್ ಉದ್ಕಾಚೊ ವಾಂಟೊ ಸವ್ಕಾಸ್ ಚಡ್ ಜಾತಾ. ಹಾಕಾ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ರೀತಿನ್ ದರ‍್ಯಾಚೊ ಮಟ್ಟ್ ಚಡ್ ಜಾಲಾ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ವಿಜ್ಞಾನಾಂತ್ deoxygeneration ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್ತಾತ್. ಹೆಂ ನೈ ಆಸ್ತಾ ದರ‍್ಯೊ ಹ್ಯಾ ಧರ್ತಿ ಥಾವ್ನ್ ಸುಮಾರ್ 30 ಪ್ರತಿಶತ್ ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈ‌ಆಕ್ಸೈಡ್ ವೋಡ್ನ್ ಘೆತಾ, ಪುಣ್ ಆಮಿ ಹರ್ಯೆಕಾ ವರ್ಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಪರಿಂ ಚಡ್ ಅನಿ ಚಡ್ ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈ‌ಆಕ್ಸೈಡ್ ಪರಿಸರಾಂತ್ ಸೊಡ್ತಾಂವ್. ಅಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ದರ‍್ಯಾಂತ್ ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈ‌ಆಕ್ಸೈಡ್ ಚಡ್ ಜಾತಾ ಆನಿ ದರ‍್ಯಾಚೆ ಉದಾಕ್ ಸವ್ಕಾಸ್ ಅಸಿಡ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಸಾಧ್ಯತಾ ಚಡ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ ದಾಕ್ಲೆ ಸಾಂಗ್ತಾತ್(Ocena acidification).  ಅಶೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಹೆಂ ದೋನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯಾಂ ದ್ವಾರಿಂ ದರ‍್ಯಾಂಚೆ ರಾಸಾಯನಿಕ್ ಸಮಾತೋಲನ್ ಹಾಲೊನ್  ದರ‍್ಯಾಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಜೀವಿಕ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಖಂಡಿತ್ ಕಷ್ಟ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಸಾಧ್ಯಾತಾ ಅಸಾ. (ಆದಾರ್ WWW.NOAA.GOV) ತೆಂ ನ್ಹಹಿಂ ಅಸ್ತಾ, ದರ್ತೆರ್ ಅಸಲ್ಲ್ಯಾ ಆಮ್ಕಾಂ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಗರ್ಜ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಆನಿ ದರ‍್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಮೆಳ್ಚೆ ಸಲ್ಫರ್ (Sulphur) ಆನಿ ಅಯೋಡಿನ್(iodine) ತಸಲೆ ಧಾತು ಮೆಳ್ಚಿ ಸಾಧ್ಯಾತಾ ಉಣಿ ಜಾತೆಲಿ.

ಆಮಿ ಆತಾಂ ಡಿಜಿಟಲ್ ಯುಗಾಂತ್ ಅಸಾಂವ್, ಡಿಜಿಟಲ್ ತಾಂತ್ರಿಕತಾ ನಿತಳ್ ಆನಿ ಹಾಂತು ಪರಿಸರಾಕ್ ಕಾಂಯ್ ಬದಾಕ್ ನಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಎಕ್ ಚಿಂತಾಪ್ ಆಸಾ. ಆಮ್ಕಾಂ ಸರ್ವಾಂಕ್ ಆಮ್ಚೆಂ ಫೋನ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸದಾಂಚ್ಯಾ ಜೀವನಾಂಚೆ ಗರ್ಜೆಚೆ ಹಾತೆರ್ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್ಯೆತ್, ತಸೆಂಚ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಲ್ಯಾಪ್‍ಟೊಪ್ ವಾ ಖಂಯ್ಚೇಯ್ ಇಲೆಕ್ಟ್ರೊನಿಕ್ ಗಜೆಟ್. ಹ್ಯಾ ಹಾತೆರಾಂ ದ್ವಾರಿ ಕಾಡಲ್ಲೆ ತಸ್ವೀರೊ ಪಳೆಯಿಲ್ಲೆ ವಿಡಿಯೋ ದಾಡಲ್ಲಿ ಪೈಲಾಂ ಸಗ್ಳಿಂ ಕ್ಲೌಡ್(cloud)ತಾಂತ್ರಿಕತೆ ದ್ವಾರಿ ದಾಸ್ತಾನ್(save)ಜಾತಾತ್. ಕ್ಲೌಡ್ ತಾಂತ್ರಿಕತಾ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಸರ್ವರ್(SERVERS)ದ್ವಾರಿಂ ಸಗ್ಳಿಂ ಮಾಹೆತ್ ದಾಸ್ತಾನ್ ಕರ‍್ತಾ. ಹಿಂ ಸರ್ವರಾಂ ಕಾಮ್ ಕರ‍್ತಾನಾ ಮಸ್ತ್ ಹುನ್ ಜಾತಾತ್ ಆನಿ ಹಾಂಕಾ ಥಂಡ್ ದವರುಂಕ್ ಮಸ್ತ್ ಉದಾಕ್ ಆನಿ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಿಸಿಟಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾಂ. ಚಡ್ ಜಾವ್ನ್ ಹಿ ಸರ್ವಾರಾಂ ನ್ಹಂಯ್ಚಾ ಕುಶಿಕ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ವ್ಹಡಾ ಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಆಸ್ತಾತ್ ಆನಿ ನ್ಹಂಯ್ಚೆ ಉದಾಕ್ ಉಪಯೋಗ್ ಕರ‍್ನ್ ಥಂಡ್ ಕರ‍್ತಾತ್ ಹಾಂಚಿ ಗಂಬೀರಾಯೆಕ್ ಅರ್ಥ್ ಕರುಂಕ್ ಹೊ ಎಕ್ ದಾಖ್ಲೊ ಪುರೊ, ಅಜ್ ಸಂಸಾರ್ ಭರ್ ಅಸ್‌ಲ್ಲಿಂ ಕ್ಲೌಡ್ ಸರ್ವರಾಂ ವರ್ಸಾಕ್ ಸುಮಾರ್ 100 ಮಿಲಿಯನ್(ಎಕ್ ಮಿಲಿಯನ್=10ಲಾಕ್) ಟನ್ ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈ‌ಆಕ್ಸೈಡ್ ಉತ್ಪನ್ನ್ ಕರ‍್ತಾತ್. ಮುಖ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಾಂತ್ರಿಕತಾ ಉಪಯೋಗ್ ಕರ‍್ತೆಲ್ಯಾಂಚೊ ಸಂಖೊ ಖಂಡಿತ್ ಚಡ್ತಾಲೊ ಆನಿ ತ್ಯಾಚ್ ಮಾಪಾನ್ ಪರಿಸರಾಂತ್ ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈ‌ಆಕ್ಸೈಡ್ ಮಟ್ಟ್ ಚಡ್ಚಿ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಸಾಧ್ಯಾತಾ ಅಸಾಂ. (Reference:Is the Cloud Damaging the Planet? BBC Panorama dated February 06, 2023 and https://earth.org/environmental-impact-of-cloud-computing/)

ಹೆಂ ಸಗ್ಳೆಂ ಸಾಂಗಾತಾ ಘಾಲ್ನ್ ಪಳಯ್ತಾನಾ ಆಮ್ಕಾಂ ಕಳ್ತಾಗೀ ಸವ್ಕಾಸ್ ಆರಂಭ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಪರಿಸರ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ವೆಳಾ ಸವೆಂ ಆಪ್ಲೊ ವೇಗ್ ಚಡಿತ್ ಕರುನ್ ಆಸಾ.1.5 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ಮ್ಹಣ್ ಮಾನುನ್ ಘೆತಲ್ಲೆ ಸುರಾಕ್ಷ ಕವಚ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಪರಿಣಾಮ್‌ಕಾರಿ ಜಾತೆಲೆಂಗೀ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವೇಳಾ ಸವೆಂ ಆಮ್ಕಾಂ ಕಳ್ತಲೆಂ. ಕಿಟಾಳ್ ಜಾಳಿ-ಜಾಗ್ಯಾರ್ ಆಮ್ಚಿ ಧರ್ತಿ ತಾಪ್ತಾ, ಬುಡ್ತಾ ವಾ ಫುಲ್ತಾ? ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಲೇಖನ್ (16/10/2021) ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಆನಿ ತಾಂತು ಅಶೆಂ ವಾದ್ ಮಾಂಡ್‌ಲ್ಲೊ ಕೀ ಚಡ್ಚೊ ಜಣಾ-ಸಂಖೊ, ಬದಲ್ಚಿ ಜಿಣ್ಯೆ ರೀತ್ ಹಾಕಾ ಸಮಾ ಜಾವ್ನ್ ಹಿಂ ಭುಂಯ್ ವಿಕಸಿತ್ ಜಾತಾಲಿ, ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಭುಮಿಕ್ ಮನ್ಶ್ಯಾಚಿ ಜಡಾಯ್ ಚಡ್ ತೇಂಪ್ ವಾವೊಂವ್ಕ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ನಾ, ತ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಭೂಮಿ ತಿಕಾಚ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಕರ‍್ನ್ ವಾಂಚೊನ್  ಉರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಮನ್ಶ್ಯಾ ಜೀವಿತಾಕ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಆತಾಂಚ್ಯಾಕೀ ಬರೊ ಜಾಗೊ ಜಾವ್ನ್ ಫುಲ್ಚಿ ಸಾಧ್ಯಾತಾ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ನಾ? ಮ್ಹಣ್ ಸವಾಲ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ, ಪೂಣ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹೆಂ ಹುನ್ (heat) ಆಮ್ಕಾಂ ಭೆಸ್ಟಾಯ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಬರಿ ದಿಸ್ತಾ. ಹ್ಯಾ ಭುಮಿಕ್ ಆತಾಂ ಪ್ರಾಯ್ ಜಾಲ್ಯಾ. ಭುಮಿಚಿ ಪ್ರಾಯ್ ಸುಮಾರ್ 4.54 ಬಿಲಿಯಾನ್ ವರ್ಸಾಂ (1ಬಿಲಿಯನ್=100 ಕೊರ‍ೊಡ್)

ಭುಮಿಯ್ ಮನ್ಶ್ಯಾಬರಿ, ತರ್ನಾಟಿಂ ಆಸ್ತಾನಾ ಮನ್ಶ್ಯಾಕ್ ಪಿಡೆಂ ವಿರೋದ್ ಝಜೊಂಕ್ ತ್ರಾಣ್ ಆಸ್ತಾ, ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ಅವ್ಘಡಾಂತ್ ಫಾಯೆಲ್ಯಾರ್ ಹುಶಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ಪಾಟಿಂ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಜೀವನ್ ಜಿಯೆಂವ್ಚಿ ಸಾಧ್ಯಾತಾ ಚಡ್ ಆಸ್ತಾ, ಪುಣ್ ಚಡ್ ಪ್ರಾಯ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಮನ್ಶ್ಯಾಕಡೆ ಹೊ ಭರ್ವಸೊ ದವರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಹುನ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಧರ್ತಿ ಆನಿ ತಾಪ್ಚೆಂ ದರ್ಯಾಚೆ ಉದಾಕ್ ಭುಮಿಕ್ ಚಡ್ ಕಷ್ಟಾರ್ ಘಾಲ್ತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಚೂಕ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ನಾ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ದಾಕ್ಲೆ ಪಳಂವ್ಚೆ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಸುಮಾರ್ 2 ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಸಾಂ ಆಧಿಂ ಜಾಲ್ಲೊ ಇಲ್‍ಟನಿನ್ ದಾಕ್ಕೊ (ELTANIN IMPACT). ಸುಮಾರ್ ಎಕ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸ್ (Diameter) ಅಸಲ್ಲೊ ಖಡಾಪ್ ದಕ್ಶಿಣ್ ಪ್ಯಾಸಿಫಿಕ್ ದರ‍್ಯಾಂತ್ ಮಾರ‍್ಲೊ. ಅಘಾತಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಭಯಂಕರ್ ಜಾಯ್ಜಯ್ ಅಸಲ್ಲೊ ಪುಣ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಭುಮಿಕ್ ಹೊ ಅಘಾತ್ ಸೊಸುನ್ ವರ‍್ಚಿ ಶ್ಯಾತಿ ಅಸಲ್ಲಿ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಜಾಟ್ಯಾಂಚಾ ಸಂಶೋಧಾನಾ ಲೆಕಾರ್ ಭುಮಿಕ್ ಕಸೊಲೊಚ್ ಲಾಂಬ್ ಅವ್ದೆಚೊ ನಷ್ಟ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾ! ಪುಣ್ ಹೊಚ್ ಅಘಾತ್ ಆತಾಂ ಜಾಲ್ಲೊ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಪರಿಣಾಮ್ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗೊಕ್ ಕಷ್ಟ್.

ಆಯ್ಲೆವಾರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ‘ಜೋಶಿಮಟ್’ ರೊಂಬೊನ್ ವೆಚೊ ದಾಖ್ಲೊ ಘೆತ್ಲ್ಯಾರ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಜೋಶಿಮಟ್ ರೊಂಬೊನ್ ವಚೊಂಕ್ ಸಬಾರ್ ಕಾರಣಾಂ ಆಸಾತ್, ಪುಣ್ ಅಧಿಕಾರಿಂನಿ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ಸಭಾರ್ ಚತ್ರಾಯೆ ಉಪ್ರಾಂತ್‍ಯಿ ಮನ್ಶ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ ರೊಂಬೊನ್ ವೆಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾರ್, ಘರಾಂ, ಹೊಟೆಲಾಂ ಮಾರೊಗ್ ಆನಿ ಪವರ್ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟ್ ತಸಲಿಂ ಕಾಮಾಂ ಕೆಲಿಂ ಆನಿ ಹಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಜಾವ್ನ್ ಸಗ್ಳೊ ಜಾಗೊಚ್ ಬುಡೊಂಕ್ ಸುರು ಜಾಲಾ. ಆತಾಂ ಆಮಿ ಹ್ಯಾ ಭುಮಿ ಕಡೆಯಿ ಅಶೆಂಚ್ ಕರುಂಕ್ ಆಸಾಂವ್. ಎಕಾ ವಾಟೆನ್ ತೀನ್, ದೋನ್ ಆನಿ ದೇಡ್ ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ ‘ಸುರಾಕ್ಷ ಕವಚಾ’ ಮ್ಹಳಾಂ ಸಾಂಗೊನ್ ಅನೇಕ್ ವಾಟೆನ್ ಹಿಂ ಭುಮಿ ಹುನ್ ಕರ್ತೆ ಆಸಾಂವ್. ಅಶೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಪ್ರಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಹಿ ಭುಮಿ ಮುಖ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ಕಶಿ ರಾವಾತ್ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗೊಕ್ ಕಷ್ಟ್.  ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ ಭುಮಿಕ್ ಜಾತಾ ತಿತ್ಲೆಂ ಥಂಡ್ ದವರ‍್ನ್ ಮಂಗಳಾ (MARS) ಗ್ರಹಚಾ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಚಡಿತ್ ಜಾಣ್ವಾಯ್ ಜೊಡುಂಕ್ ವೇಳ್ ಆನಿ ಪೈಶೆ ಖರ್ಚುಂಚ್ಯಾಕೀ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಭುಮಿ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಚಡಿತ್ ಜಾಣ್ವಾಯ್ ಜೊಡ್ಚಿ ಅತ್ಯಂತ್ ಗರ್ಜೆಚಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ. 

ಜೇಮ್ಸ್ ಲಾವ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹಾಂಚೊ ನೊವಾಸಿನ್ (NOVACENE by James Loveland-2019) ಬೂಕಾಚಾ ಆಧಾರಾಚೆರ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ತರ್ ಹುನ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಭುಮಿ ವೆಳಾ ಸವೆಂ ಬದಲ್ತಾಲಿ ವಾ ಕೊಸಾಳ್ತಾಲಿ !  ಪುಣ್ ಆಮ್ಚಿ ಭೂಮಿ ಥಂಡ್ ದವರುಂಕ್ ಆಮ್ಚೆ ಪ್ರಯತ್ನ್ ಕರಿಜಾಯ್ (ಪಾನ್ 57 ಆನಿ 59) ಮುಖ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ತಾಂತ್ರಿಕತಾ, ಪ್ರಮುಖ್ ಜಾವ್ನ್ AI (Artificial Intelligence) ಮನ್ಶ್ಯಾ ಜೀವಿತಾಂತ್ ಪ್ರಮುಖ್ ಪಾತ್ರ್ ಘೆತಲಿ. ಮನ್ಶ್ಯಾ ಆನಿ ಮೆಶಿನಾಂಕ್ ಎಕಾಮೆಕಾಚಿ ಗರ್ಜ್ ಅಸ್ತಲಿಂ.(ಪಾನ್ 30) ಮುಖಾರುನ್ ತೋ ಬರಯ್ತಾ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪಿಂತುರಾಂನಿ ದಾಖಯಿಲ್ಲ್ಯಾ  ಬರಿ ಮನ್ಶ್ಯಾ ಆನಿ ಮೆಶಿನಾ ಮಧೆಂ ಝಗ್ಡೆ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ನಾ, ಹಿಂ ಭೂಮಿ ಥಂಡ್ ದವರಿಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಹ್ಯಾ ಭೂಮಿಚೆರ್ ‘ಜೀವನ್’ ಗರ್ಜೆಚೆಂ ಮ್ಹಣ್ ತೊ ಸಾಂಗ್ತಾ. ಬುಕಾಚಾ (ಪಾನ್130) ಅಖೇರೆಕ್ ತೋ ಮ್ಹಣ್ತಾ “We are now preparing to hand the gift of knowing on to new forms of Intelligent beings. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಭುಮಿಚಿ ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಸ್ಥಿತಿ ಪಳೆಯ್ತಾನಾ ಮುಖ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ಬದಲ್ಚ್ಯಾ ಭುಮಿಚ್ಯಾ ಪರಿಸರಾಂತ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಮನಿಸ್ ಆನಿಕೀ ಬುಧ್ವಂತ್ ಥರಾನ್ ವಿಕಾಸಿತ್ ಜಾತಾಲೊಗೀ?

► ಲಾರೆನ್ಸ್ ವಿ. ಬರ್ಬೋಜಾ, ಯು.ಕೆ.