ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ಆನಿ ಲೋಕ್ : ಪೊರ್ನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬರ್ಪಾವಳ್

ಜರಿ ಆಟ್ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚೊ ಉಗಮ್ ಜಾಲೊ, ಚಡ್ಶಿ ಬರ್ಪಾವಳ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಪಂದ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್‌ಚ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಪೊರ್ನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬರ್ಪಾವಳ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಅಟ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ತಶೆಂಚ್ ಹಾತ್‌ಬರ್ಪಾಂ (manuscripts). ಹೆಂ ಚಡ್ ಕರುನ್ ರೊಮಿ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಆಸಾ. ಪೂಣ್ ಕಾಂಯ್ ದಸ್ತಾವೆಜ್ ಕಾಂದ್ಡಿ ವಾ ಗೊಂಯ್ಕಾನಡಿ (ಗೊಂಯ್ಚಿ ಕನ್ನಡ್ ಲಿಪಿ) ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಆನಿ ಕೇರಳಾಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಕೊಚಿಂತ್ ಏಕ್ ಪ್ರಮಾಣ್‌ಪತ್ರ್ (1675) ಆಮ್ಕಾಂ ದೇವ್‌ನಾಗರಿಂತ್ ಸಯ್ತ್ ಮೆಳ್ತಾ. ತ್ಯಾಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ಲಾಗಿಂ ಆಸ್ಚೆಂ ಮಾನಾದಿಕ್ ವಿಲ್ಲಿಯಮ್ ಕ್ಯೆರಿನ್ ಭಾಶಾಂತರ್ ಕರುನ್ ಉಜ್ವಾಡಾಕ್ ಹಾಡ್ಲಲೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪವಿತ್ರ್ ಪುಸ್ತಕ್ (New Testament – 1818), ದೇವ್‌ನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಆಸಾ.

1684 ವರ್ಸಾ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೆರ್ ಪುರ್ತುಗೆಜ್ ಸರ್ಕಾರಾನ್ ಅಧಿಕೃತ್ ಬಂದಿ ಘಾಲಿ. ಪರತ್ ಎಕುಣಿಸಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯಾ ದುಸ್ರ್ಯಾ ಅರ್ದಾಂತ್, 1892 ವರ್ಸಾ ಪುಣ್ಯಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ಪರ್ತುನ್ ಎಕಾ ನವ್ಯಾಚ್ ರುಪಾರ್ ಫುಲುಂಕ್ ಸುರು ಜಾಲಿ. ಎದುವಾರ್ದ್ ಬ್ರೂನ್ ದ ಸೌಜಾಚ್ಯಾ “ಉದೆಂತೆಚೆಂ ಸಾಳಕ್” ನೆಮಾಳ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಆಧುನಿಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬರ್ಪಾವಳ್ ಸುರು ಜಾತಾ. ಹಿ ಚಡ್ ಕರುನ್ ಬಾರ್ದೆಶಿ ಬೊಲಿಯೆಂತ್ ಆಸ್ಲಲಿ. ಮಾಗಿರ್ ಶಣೈ ಗೊಂಯ್‌ಬಾಬ್ ತಸಲ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ವೀರಾನ್ ಖೊಲಾಯೆನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೆರ್ ಅಭ್ಯಾಸ್ ಕರುನ್ ಅಂತ್ರುಜಿ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಆನಿ ಮುಂಬಯ್ ರಾಬಿತೊ/ ವಸ್ತಿ ಕರ್ತಲ್ಯಾ ಮಂಗ್ಳುರ್‌ಗಾರಾಂನಿ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚುಂಕ್ ಸುರು ಕೆಲೆಂ. ಅಶೆಂ ಆಧುನಿಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ವಿಸ್ತಾರ್ಲಿ. ಹ್ಯಾ ಲೆಖನಾಂತ್ ಫಕತ್ ಪೊರ್ನೆ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೆರ್ ಗಮನ್ ದಿಲಾಂ.

▌  ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂ ಆದ್ಲಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬರ್ಪಾವಳ್

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ಸುಮಾರ್ ಅಟ್ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಿ ಪ್ರಕೃತಾ ಥಾವ್ನ್ ಏಕ್ ಸ್ವತಂತ್ರ್ ಭಾಸ್ ಮ್ಹಣ್ ಜಲ್ಮಾಕ್ ಆಯ್ಲಿ. ಇಕ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ತಿಚಿಂ ತೊಂಡ್ಪಾಶಿಂ ರುಪಾಂ ತಿಚ್ಯೆ ಖಾಶೆಲ್ಯೆ ಉತ್ರಾವಳಿಂತ್, ಸಾಂಗ್ಣ್ಯಾಂನಿ, ವಾಕ್ಪ್ರಚಾರಾಂತ್ ದಿಸುನ್ ಯೆತಾಲಿಂ. ಇಕ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಕರ್ನಾಟಕಾಚ್ಯಾ ಹಾಸನ್ ಜಿಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಶ್ರಾವಣಬೆಲಗೋಳಾಚ್ಯಾ ಜೈನ್ ಗೋಮಟೇಶ್ವರ್ ಬಾಹುಬಳಿಚ್ಯಾ ಪಾಂಯಾಂ ಮುಳಾಂತ್ ತಮಿಳ್ ಆನಿ ಕನ್ನಡ್ ಭಾಶೆ ಸಾಂಗಾತಾ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಆಸ್ಚ್ಯೊ ದೋನ್ ವಳಿ ಆಮ್ಕಾಂ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯೆ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಮೆಳ್ತಾತ್.

ಕೊಂಕ್ಣಿಚಿ ಖಾಶೆಲಿ ಪರಂಪರಾ ವಾಪ್ರುನ್ ತೆರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾ ಮರಾಠಿ ಬರೊವ್ಪ್ಯಾಂನಿ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಿ ಆನಿ ಲೀಳಾಚರಿತ್ರ್ ತಸ್ಲೆ ಗ್ರಂಥ್ ರಚ್ಲೆ. ಪೊರ್ನೆ ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಚಿಂ ಕಾಂಯ್ ರುಪಾಂ ಆಜುನ್‌ಯೀ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚ್ಯಾ ಹೆರ್ ಬೊಲಿಯಾಂನಿ ಆಮ್ಕಾಂ ಮೆಳ್ತಾತ್. ಹಿಂ ರುಪಾಂ ಆಧುನಿಕ್ ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ನಪಂಯ್ಚ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಆನಂದ್ ನಾಡ್ಕರ್ಣಿಚ್ಯಾ “ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಿತಿಲ್ ಶಬ್ದಾಂಚಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬೊಲಿತ್ ಶೋಧ್” ಹ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ ಅಸ್ಲೆ ಜಾಯ್ತೆ ಪುರಾವೆ ಆಮ್ಕಾಂ ಮೆಳ್ತಾತ್.

ಜುಜೆ ಪಿರೆರಾಚ್ಯಾ ಸಂಶೊಧನಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೋಕ್ ವೆದಾಂತ್ಲಿಂ ಗಿತಾಂ ಬಾರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸೋಮಶೇಕರ್ ತಿಸ್ರ್ಯಾಚ್ಯೆ ರಾಜ್ವಟೆ ವೆಳಾರ್ ಘಡಿಲ್ಲ್ಯಾ “ಅಭಿಲಾಶಿತಾರ್ಥ ಚಿಂತಮಣಿ” ಕೃತ್ಯೆಂತ್ ಮೆಳ್ತಾತ್. ಹಾಚೊ ಆಸ್ಪಾವ್ ಹಾಲಾಚ್ಯಾ ಗತಸಪ್ತಸತಿಂತ್ ಜಾಲೊ. ತೆರಾವ್ಯಾ ಆನಿ ಚೊವ್ದಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೆ ಮದೆಗತ್ ನಾಮದೇವಾಚ್ಯೆ ಕೃತ್ಯೆಂತ್ ಎಕ್ಯೆ ಗೊವ್ಳಣಿನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಸಾಂಗ್ಲಲಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಆಮ್ಕಾಂ ಮೆಳ್ತಾತ್. ರಾಮಾಯಣಾಚ್ಯೊ ಆನಿ ಮಹಾಭಾರತಾಚ್ಯೊ ಕಾಣಿಯೊ ಸಯ್ತ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪಂಡಿತಾಂನಿ ರಚ್ಲಲ್ಯೊ ಆಸತ್.

▌  ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬರ್ಪಾವಳ್

1510 ವರ್ಸಾ ಗೊಂಯ್ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಶೆಕಾ (ಆಡಳ್ತೆಂ) ಖಾಲ್ ಆಯ್ಲೆಂ. ಪಯ್ಲೆಂ ತಾಣಿಂ ಥಳಾವ್ಯಾ ಮುಖೆಲ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಆದಾರಾನ್ ಗೊಂಯ್ ಶಾರ್ ಜಿಕ್ಲೆಂ ಆನಿ ಮಾಗಿರ್ 1543 ವರ್ಸಾ ಬಿಜಾಪೂರಾಚ್ಯಾ ಸುಲ್ತಾನಾನ್ ಬಾರ್ದೆಸ್ ಮ್ಹಾಲ್ (ತಾಲುಕ್) ಆನಿ ಸಾಶ್ಟಿ ಮ್ಹಾಲ್ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂಕ್ ಶಾಂತಿ ಕರಾರಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ದಿಲೆ. ಅಶೆಂ ತೀಸ್ವಾಡಿಂತ್, ಬಾರ್ದೆಸಾಂತ್ ಆನಿ ಸಾಶ್ಟಿಂತ್ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂಚಿ ರಾಜ್ವಟ್ ಸುರು ಜಾಲಿ.

ತ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಆಸ್ಲೆಂ ತೆಂ ಸಾಂಗುಂಕ್ ಆಮ್ಚ್ಯೆ ಲಾಗಿಂ ಘಟ್ ಪುರಾವೆ ನಾಂತ್. ಕ್ರಿಸ್ತಿ ಧರ್ಮ್ ಪರ್ಗಟ್ಣಾರಾಂನಿ ತಿ ಭಾಸ್ ಶಿಕ್ಚ್ಯೆ ಖಾತಿರ್ ಸಾಶ್ಟಿಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪಂಡಿತಾಂಚೊ ಆದಾರ್ ಘೆತ್ಲೊ. ತ್ಯಾ ಪಂಡಿತಾಂನಿ ರಾಮಾಯಣ್ ಆನಿ ಮಹಾಭಾರತಾಚ್ಯೊ ಕಾಣಿಯೊ ಸಾಂಗ್ಲ್ಯೊ, ಜ್ಯೊ ತಾಣಿಂ ರೊಮಿ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಬರೊವ್ನ್ ಕಾಡ್ಲ್ಯೊ. 1556 ವರ್ಸಾ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಆಶಿಯಾ ಖಂಡಾಚೊ ಪಯ್ಲೊ ಛಾಪ್ಖಾನೊ ತಾಣಿಂ ಸ್ಥಾಪ್ಲೊ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಉಜ್ವಾಡಾಕ್ ಹಾಡ್ಲಿಂ. ಹಾಂತುಂ ವಿದೆಶಿ ತಶೆಂಚ್ ದೆಶಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪಂಡಿತಾಂಚೊ ಆಸ್ಪಾವ್ ಆಸಾ. ಆಂದ್ರೆ ವಾಜ್ ನಾಂವಾಚ್ಯಾ ಎಕಾ ಗೊಂಯ್ಕಾರ್ ತರ್ನಾಟ್ಯಾನ್ ವಿದೆಶಿ ಧರ್ಮ್ ಪರ್ಗಟ್ಣಾರಾಂಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಶಿಕೊಂವ್ಚ್ಯೆ ಖಾತಿರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ವ್ಯಾಕರಣ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲೆಂ. ಹಾಚೆರ್ ಆದಾರುನ್ ಮಾಗಿರ್ ತೊಮಾಸ್ ಸ್ಟೀವನ್ಸ್ ನಾಂವಾಚ್ಯಾ ಜೆಜ್ವಿತ್ ಪಾದ್ರಿನ್ ದುಸ್ರೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ವ್ಯಾಕರಣ್ ಪುಸ್ತಕ್ ರಚ್ಲೆಂ, ಜೆಂ 1640 ವರ್ಸಾ ತಾಚ್ಯಾ ಮರ್ಣಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಮಿಶನರಿಂನಿ ಛಾಪುನ್ ಕಾಡ್ಲೆಂ.

ಹ್ಯಾ ವಾವ್ರಾಂತ್ ಹೆನ್ರಿಕ್ ಹೆನ್ರಿಕಿಶ್, ಜುವಾಂವ್ ದ ಸಾಂ ಮಾತಿಯಾಶ್, ಕಾರೆಲ್ ಪ್ರಿಕ್ರಿಲ್ ಆನಿ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಸಿಮಾಂವ್ ಆಲ್ವಾರಿಶ್ ತಶೆಂಚ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಜಲ್ಮಲ್ಲ್ಯಾ ಫಿಂರ್ಗಿ ಮನಿಸ್ ಗಾಶ್ಪಾರ್ ದ ಸಾಂ ಮಿಗೆಲ್ ಹಾಣಿಂ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚ್ಲೆಂ. ತಾಚ್ಯೆ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಜೆಜ್ವಿತ್, ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕಾನ್ ಆನಿ ದೊಮಿನಿಕಾನ್ ಮಠ್ವಾಶಿ ಪಾದ್ರಿಂನಿ ಸಬಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕೋಶ್, ಗ್ರಂಥ್ ಆನಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚ್ಲೆಂ. ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯೆ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೆ ಸುಮಾರ್ ಸಾತ್ ಶಬ್ದ್‌ಕೋಶ್ ಆಸಾತ್. ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ವಿಂಗಡ್ ವಿಂಗಡ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯಾಂತ್ ತೆ ಆಸಾತ್. ತೆ ಭಾಯ್ರ್ ಮಿಶನರಿ ಬರ್ಪಾಂ ಚಡ್ ಕರುನ್ ದೊತೊರ್ನಿಚಿಂ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಿ (ಸವಾಲಾಂ-ಜಾಪಿ) ರುಪಾರ್, ಸಾಂತಾಂ ಭಕ್ತಾಂಚೆಂ ಜಿವಿತ್, ವಾಂಜೆಲಾಂಚಿಂ ಥೊಡಿಂ ಭಾಶಾಂತರಾಂ, ಭಕ್ತಿ ಪ್ರಬಂದಾಂ ಆನಿ ಶೆರ್ಮಾಂವ್ ವಾ ಧರ್ಮೋಪದೆಶ್ ಹಾಂತುಂ ಆಟಾಪ್ತಾತ್. ತಾಣಿಂ ಹೆ ಗ್ರಂಥ್ ಚಡ್ ಕರುನ್ ರೊಮಿ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ರಚ್ಲಲೆ. ಹಾಕಾ ಏಕ್‌ಚ್ ಆಡ್ವಾದ್ – ಫ್ಲೊಸ್ ಸಾಂಕ್ತೊರುಮ್. ಹೊ ಗ್ರಂಥ್ ಹಳೆಕನ್ನಡ್ ವಾ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯೆ ಗೊಂಯ್ಕಾನಡಿ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ ಆಸಾ.

ಗೊಂಯಾ ಭಾಯ್ರ್ ಕೊಚಿಂತ್ ತೀನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪಂಡಿತಾಂನಿ ಪ್ರಮಾಣಿಕೃತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ “ಹೊರ್ಟಸ್ ಇಂಡಿಕಸ್ ಮಲಾಬಾರಿಕಸ್” ಜೆಂ ಎಕಾ ಡಚ್ ಜಾಣಾರ್ ಹೆನ್ರಿಕುಸ್ ಫಾನ್ ರೆಡಾನ್ 1678 ಆನಿ 1693 ವರ್ಸಾ ಛಾಪುನ್ ಕಾಡ್ಲಲೆಂ. ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾ ಎಕಾ ಗೊಂಯ್ಕಾರ್ ಪಾದ್ರಿನ್ ಜೊಕಿಂ ದೆ ಮಿರಾಂದಾನ್, “ರಿಗ್ಲೊ ಜೆಜು ಮಳ್ಯಾಂತ್” ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಏಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕಾವ್ಯ್ ಸುಮಾರ್ 1780 ವರ್ಸಾ ರಚ್ಲೆಂ. ದೊ. ಜುಜೆ ಪಿರೆರಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಇತ್ಲ್ಯಾನ್ “ಪೊರ್ನೆ ಪ್ರಮಾಣ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೊ” (Old Standard Konkani) ಕಾಳ್ ಸೊಂಪ್ತಾ.

ಹಾಂಗಾ ಏಕ್ ಖಾಶೆಲಿ ಗಜಾಲ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತೀನ್‌ಯೀ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂನಿ, ಮ್ಹಣ್ಜೆ ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಅಟ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಮ್ಹಣಸರ್ ಆಸ್ಚ್ಯೆ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚೆಂ ವ್ಯಾಕರಣ್ ಸರಿ ಸುಮಾರ್ ಏಕ್ ಸಾರ್ಕೆಂಚ್ ಆಸಾ. ಹಾಚಿ ತುಳಾ ಕೊಂಕ್ಣಿಕ್ ಲಾಗಿಂ ಆಸ್ಚ್ಯೆ ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆ ಕಡೆ ಕರುನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಚೆಂ ಖಾಶೆಲೆಪಣ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಜಾತಾ.

▌ ಪೊರ್ನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಪೊರ್ನಿ ಮರಾಠಿ – ಏಕ್ ತುಳಾ

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚೊ ಜಲ್ಮ್ ಆಟ್ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಿ ಪ್ರಕೃತಾಚ್ಯಾ ಎಕಾ ಫಾಂಟ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಜಾಲೊ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ದುಸ್ರ್ಯಾ ಫಾಂಟ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಮರಾಠಿ ಜಲ್ಮಾಕ್ ಆಯ್ಲಿ. ಉತ್ತರ್ ಭಾರತಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲಲ್ಯಾ ಜಮಾತಿ (ಸವ್ರಾಶೆಣಿ ಪ್ರಕೃತ್ ಉಲೊವ್ಪಿ) ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣಾಂತ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಂಚ್ಯೆ ಜಿಬೆರ್ ಘೊಳ್ಚ್ಯೆ ಭಾಶೆ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ಉಪ್ಜಲಿ. ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಜಲ್ಮಾ ಥಾವ್ನ್ಚ್ ತಿ ದ್ರಾವಿಡಿ ಭಾಸಾಂಚ್ಯಾ (ಚಡ್ ಕರುನ್ ಕನ್ನಡ್) ಸಂಪರ್ಕಾಂತ್ ಆಯ್ಲಿ ಆನಿ ಮಾಗಿರ್ ಫಾರ್ಶಿ, ಅರ್ಬಿ ಆನಿ ತುರ್ಕಿ ಭಾಸಾಂ ಕಡೆ ತಿಚೊ ಸಂಪರ್ಕ್ ಜಾಲೊ. ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಗ್ರಾಂಥಿಕ್ ರೂಪ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಿಂತ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಚ್ಯಾ ಸಂತ್ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಾನ್ ಭಗವತ್‌ಗೀತೆಚೊ  ಸಾರ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಗ್ರಂಥಾಂತ್ ದಿಲಾ. ರಾಜಕೀ ಆಸ್ರೊ ಮೆಳ್ಳ್ಯೆ ವರ್ವಿಂ ಆನಿ ಆಪ್ಲ್ಯೆಚ್ ಭುಯೆಂತ್ ತಿಚಿ ವಾಡಾವಳ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ಲ್ಯಾನ್ ಮರಾಠಿ ಭಾಸ್ ಚಡ್ ವೆಗಾನ್ ಫುಲ್ಲಿ. ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಿಚ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂ ಭಂಡಾರಾಚಿ ತುಳಾ ದಿಯೆಗ್ ರಿಬೈರಾಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕೊಶಾ ಕಡೆ ಹಾಂಗಾ ಕೆಲ್ಯಾ.

ಹಾಂಗಾ ಗಮನ್ ದಿಂವ್ಚ್ಯೊ ತಸ್ಲ್ಯೊ ಕಾಂಯ್ ಗಜಾಲಿ ದಿಸ್ತಾತ್. ಪೊರ್ನೆ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಪೊರ್ನೆ ಮರಾಠಿಚ್ಯೆ ಉತ್ರಾವಳಿಂತ್ ಚಡ್‌ಸೊ ಫರಕ್ ನಾ. ಕಾಂಯ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಉತ್ರಾಂ ಜಿಂ ಆಧುನಿಕ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಮೆಳನಾಂತ್ ತಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಹ್ಯಾ ದೋನ್ಯಿ ಕೊಶಾಂನಿ ಆಸಾತ್. ತಸಲ್ಯಾ ಸಮಾನ್ ಉತ್ರಾಂಚ್ಯೊ ಕಾಂಯ್ ದೆಕಿ ಹಾಂಗಾ ಪಳೆಯಾತ್. ಅಂತ್ (end), ಅಂಧಾರ್ (darkness), ಅವ್ಕಾಳ್ (untimely), ಅಖರ್ (letter), ಉದರ್ (womb), ಖಾಂಡೆಂ (sword), ಚಾಂಗ್ (good), ತಂವ್ (that time), ದ್ರವೆಂ (treasure, wealth), ನಿರ್ಲೆಪ್ (pure), ಪೆಂಟ್ (market), ಭಾಕ್ (speech), ಶಿಂಸ್ (head), ಸೊಮ್ (moon), ಇತ್ಯಾದಿ.

ತಶೆಂಚ್ ಕಾಂಯ್ ಉತ್ರಾಂ ಜಿಂ ಆದಿಂ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಆನಿ ಮರಾಠಿಂತ್ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಉತ್ರಾಂ ಮ್ಹಣ್ ಘೊಳ್ತಾಲಿಂ ಆಜ್ ತಿಂ ಎಕಾಂತ್ ಆಸಾತ್, ದುಸ್ರ್ಯಾಂತ್ ನಾಂತ್. ದೆಕಿಕ್, ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಹೆರ್ (other) ಗರ್ಬು (womb), ಘಾಂಸು (mouthful), ಜಗು (world), ದಾದುಲೊ (man, husband), ಬೊಲು (word), ಪರಿಮಳು (fragrance), ಮುಕುಟು (crown), ಉದಕ (water) ಅಸ್ಲಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಆಜುನ್‌ಯೀ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ರಿತಿನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಆಧುನಿಕ್ ರುಪಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಘೊಳ್ತಾತ್. ಪೂಣ್ ಮರಾಠಿಂತ್ ತಿಂ ಫಕತ್ ಗ್ರಾಂಥಿಕ್ ರುಪಾರ್ ವಾಪರ್ತಾತ್. ದೊ. ವಿ. ಪಿ ಚವ್ಹಾಣಾ ಪರ್ಮಾಣೆಂ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಾನ್ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯೆ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚಿಂ ಜಾಯ್ತಿಂ ಉತ್ರಾಂ ವಾಪರ್ಲಲಿಂ, ಜಾಂಚೊ ಉಪೇಗ್ ಆಜ್ ಆಧುನಿಕ್ ಮರಾಠಿಂತ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಾಚ್ಯೆ ಕೃತಿಯೆ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಸುಮಾರ್ ತೀನ್ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ರಿಬೈರಾನ್ ಆಪ್ಲೊ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕೋಶ್ ರಚ್ಲೊ. ತರಿ ಆಮ್ಕಾಂ ದೋನ್‌ಯೀ ಉತ್ರಾವಳಿಂನಿ ಜಾಯ್ತೆಂ ಸಾರ್ಕೆಪಣ್ ದಿಸ್ತಾ. ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಚಿ ಮರಾಠಿ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚಿ ತುಳಾ ಕರುನ್ ಪ್ರೊ. ಲುರ್ದಿನ್ ತೀನ್ ಸಾಧ್ಯತಾಯೊ (possibilities) ಮಾಂಡ್ತಾ. ಪಯ್ಲಿ, ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ದೋನ್ ವಿಂಗಡ್ ಪ್ರಕೃತಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಉಬ್ಜಲ್ಯಾತ್. ಪಯ್ಲಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಉಬ್ಜಲಿ ಆನಿ ಮಾಗಿರ್ ತೀನ್ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಮರಾಠಿ ಉಬ್ಜಲಿ. ದುಸ್ರಿ, ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಎಕಾಚ್ ಪ್ರಕೃತಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಉಬ್ಜಲ್ಯಾತ್, ಪೂಣ್ ದೋನ್ ವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಪಾಂವ್ಡ್ಯಾರ್. ತಿಸ್ರಿ, ಮರಾಠಿ ಭಾಸ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆ ಥಾವ್ನ್ ಜಲ್ಮಾಕ್ ಆಯ್ಲಿ.

▌  ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕೋಶ್ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಕೋಶ್

ಸತ್ರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಜಾಣಾ ಜಾಂವ್ಕ್ ರಿಬೈರಾಚೊ ಕೋಶ್ ಆನಿ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಆತಾಂಚ್ಯಾ ತಮಿಳ್ ನಾಡುಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಂಜಾವೂರ್ ಗಾಂವಾಂತ್ ರಚ್ಲಲ್ಯಾ ತಾಂಜಾವರಿ ಕೊಶಾ ಕಡೆ ಸರ್ ಕರುಂಕ್ ಜಾತಾ. ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಚೊ ಹೊ ಪಯ್ಲೊ ಕೋಶ್. ಅಶೆಂ, ಪಯ್ಲೊ ಸಗ್ಳೊ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕೋಶ್ 1570 ವರ್ಸಾ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ರಚ್ಲೊ, ಆನಿ ಮಾಗಿರ್ ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಂತ್ ತಸ್ಲೊ ಕೋಶ್ ತಾಣಿಂ 1670 ವರ್ಸಾ ರಚ್ಲೊ. ರಿಬೈರಾಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕೊಶಾಂತ್ ಪಂದ್ರಾ ಹಜಾರಾಂ ವಯ್ರ್ ಉತ್ರಾಂ ಆಸಾತ್. ತಾಂಜಾವರಿ ಮರಾಠಿ ಕೊಶಾಂತ್ ಸುಮಾರ್ ಧಾ ಹಜಾರ್ ಉತ್ರಾಂ ಆಸಾತ್. ಹ್ಯಾ ದೋನ್ಯಿ ಕೊಶಾಂನಿ ಫಕತ್ ದೇಡ್ ಹಜಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ-ಮರಾಠಿ ಸಮಾನ್ ಉತ್ರಾಂ ಆಸಾತ್. ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾ ಥಾವ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಭಾಸೊ ಆಪ್ಲ್ಯೆ ವೆಗ್ಳ್ಯೆಚ್ ದಿಶೆನ್ ವೆಚ್ಯೆ ವಾಟೆರ್ ಆಸ್ಲಲ್ಯೊ ದೋನ್ ವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಭಾಸೊ ಮ್ಹಣ್ ಹಾಂಗಾ ದಿಸುನ್ ಯೆತಾ. ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಆನಿ ಮರಾಠಿಂತ್ ಜಾಯ್ತಿಂ ಸಮಾನ್ ಉತ್ರಾಂ ಮೆಳ್ತಾತ್. ದೆಕಿಕ್, ಆಜಿ (grandmother), ಅಳ್ಣಿ (saltless), ಕಟಕ್ (army), ಕಾಂಕಣ್ (bangle), ಕಿರ್ಡುಂ (snake), ಗುಫಾ (cave), ಘಾವ್ (wound), ಕೋಡ್ (leprosy), ಜಾಣಿವ್ (knowledge), ತಾಕ್ (buttermilk), ಧಂಯ್ (curd), ಬಿಡಾರ್ (lodging), ರುಪ್ಡೆಂ (mask), ಮೊತಿಂ (pearl), ಶಿಂಗುರು (little ass), ಸಯ್ತ್ (also), ಸಮೊರ್ (in front of), ಸೊಯ್ರಿಕ್ (relative, kinship), ಇತ್ಯಾದಿ.

ತೊಚ್ ತಾಂಜಾವೂರ್ ಕೋಶ್ ಬಾರಿಕ್ಸಾಣೆನ್ ಪಳೆತಾನಾ ಮಾಗಿರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಆನಿ ಮರಾಠಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಸಮಾನ್ ಉತ್ರಾಂಚಿಂ ದೋನ್ ವೆಗ್ಳಿಂ ರುಪಾಂ ಜಾಲ್ಲಿಂ ದಿಸುನ್ ಯೆತಾತ್. ಹಾಂಗಾ ಪಯ್ಲೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಉತರ್ ದಿಲಾಂ ಆನಿ ಮಾಗಿರ್ ಮರಾಠಿ ಉತರ್. ದೆಕಿಕ್, ಆಜೊ ಆನಿ ಆಜಾ (grandfather), ಅಜ್ಞಾನು ಆನಿ ಅಜ್ಞಾನ್ (ignorance), ಆಮೊಲಿಕು ಆನಿ ಆಮೊಲಿಕ್ (precious), ಉಣಾವ್ ಆನಿ ಉಣಿವ್ (scarcity), ಅಂತು ಆನಿ ಅಂತ್ (end), ಕಾಳು ಆನಿ ಕಾಳ್ (time), ಕಾಯ್ಳೊ/ ಕಾವ್ಳೊ ಆನಿ ಕಾವ್ಳಾ (crow), ಕೆಂಸು ಆನಿ ಕೇಸ್ (hair), ಕೊಂಪ್ರು ಆನಿ ಕೊಪರ್ (elbow), ಗಡು ಆನಿ ಗಡ್ (boundary), ಗೊಂವ್ಳೊ ಆನಿ ಗೌಳಿ (shepherd), ಘಟ್ಟಿ ಆನಿ ಘಟ್ (strong), ಜಗು ಆನಿ ಜಗ್ (universe), ತಾಪು ಆನಿ ತಾಪ್ (fever), ದಾಟು ಆನಿ ದಾಟ್ (thick), ಪಾಉಸು ಆನಿ ಪಾಊಸ್ (rain), ಪಾಡುವೊ ಆನಿ ಪಾಡ್ವೊ (first day after new moon), ಪಣಸು ಆನಿ ಫಣಸ್ (jackfruit), ಮೆಕ್ಳೊ ಆನಿ ಮೊಕ್ಳಾ (free), ಲಾಂಬು ಆನಿ ಲಾಂಬ್ (long), ಲೊಂಚು ಆನಿ ಲಂಚ್ (bribe), ಹಿಶೆಬು ಆನಿ ಹಿಶೊಬ್ (account), ಹುಶಾರು ಆನಿ ಹುಶಾರ್ (vigilant, alert), ಇತ್ಯಾದಿ.

ಜಿಂ ನಾಮಾಂ ಮೊಟ್ವ್ಯಾ ಇ, ಉ ಆನಿ ಒ-ಕಾರಾಂತ್ ಸೊಂಪ್ತಾತ್, ತಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ನಾಮಾಂಚೆಂ ಲಿಂಗ್ ವಳ್ಕುಂಕ್ ಜಾತಾ. ಪೊರ್ನೆ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚೆಂ ಹೆಂ ಏಕ್ ಖಾಶೆಲೆಪಣ್. ದೆಕಿಕ್ ಹಿಂ ಪೊರ್ನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಉತ್ರಾಂ ಪಳೆಯಾತ್ – ಆಜಿ (today), ಇತುಲೆಂ/ ಇತುಕೆಂ (this much), ಕೊಣು (who), ಕಾತರಿ (scissors), ದೊನಿ (two), ಕೆಳಿ (banana plant), ಚಿಟಿ (letter), ಜಣಿ (feminine people), ದೂಖಿ (pain), ಭಿತರಿ (inside), ರಾಶಿ (collection), ರಾತಿ (night), ಬಂದಡಿ (jail), ವಾತಿ (candle), ವಳಕಿ (acquaintance), ಶಿಂವಣಿ (needle work) ಇತ್ಯಾದಿ. ಸಾಶ್ಟಿಂತ್, ಕೊಡಿಯಾಳಿ ಆನಿ ಕೊಚಿಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬೊಲಿಯಾಂನಿ ಹಿಂ ರುಪಾಂ ಆಜುನ್‌ಯೀ ಆಸಾತ್.

▌  ಸೊಂಪ್ಣಿ

ತೆರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೆ ಮರಾಠಿಂತ್ ಆನಿ ಸೊಳಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಚ್ಯೆ ಕೊಂಕ್ಣಿಂತ್ ಚಾರ್ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂಚೊ ಅಂತರ್ ಆಸಾ. ಪೂಣ್ ಉತ್ರಾವಳ್ ಲಾಗಿಂ ಲಾಗಿಂ ಜುಳ್ತಾ (matching) ಆನಿ ರೂಪ್‌ವಿನ್ಯಾಸಾಂತ್ ಹಿಂ ಪ್ರಾಚಿನ್ ರುಪಾಂ ಆಜುನ್‌ಯೀ ಆಸಾತ್. ಮ್ಹಣ್ತಚ್ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಾನ್ ತೆರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಜೆದ್ನಾಂ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರಿ ರಚ್ಲಿ, ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಕ್ ಜಲ್ಮುನ್ ತೀನ್ ಶೆಕ್ಡೆ ತರಿ ಜಾಲ್ಲೆ. ತಶೆಂಚ್ ಸಾತ್ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಪುರ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ಜೆದ್ನಾಂ ಆಪ್ಲೆ ಕೊಶ್ ರಚ್ಲೆ ತಾಂಕಾಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚೆಂ ರೂಪ್‌ವಿನ್ಯಾಸ್ ಆಸಾ ತಶೆಂಚ್ ಮೆಳ್ಳೆಂ. ಹಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಚಿ ಗಿರೆಸ್ತ್ಕಾಯ್ ಆನಿ ಖಾಶೆಲೆಪಣ್ ಝಳ್ಕತಾ. ಅಶೆಂ ಜರಿ ಮರಾಠಿ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಮಗೊತ್ರಿ ಭಾಸೊ, ತಾಂಚ್ಯೆ ಮದೆಂ ಜಾಯ್ತೆಂ ವೆಗ್ಳೆಪಣ್ ಆಸಾ. ದೆಕುನ್ ದುಬಾವಾ ವೀಣ್ ತ್ಯೊ ದೋನ್ ವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಭಾಸೊ.

■  ಜೇಸನ್ ಪೀಂತ್, ಉದ್ಯಾವರ್